വിശ്വമാനവികത തുടിക്കും അറഫ

മ​ക്ക: ഹ​ജ്ജി​​ന്റെ സു​പ്ര​ധാ​ന അ​നു​ഷ്ഠാ​ന​മാ​യ അ​റ​ഫ​യി​ൽ സ​മ്മേ​ളി​ച്ച തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ വി​ശ്വ​മാ​ന​വി​ക​ത​യു​ടെ മ​ഹാ​സം​ഗ​മ​ത്തി​ൽ പ​ങ്കു​കൊ​ണ്ട നി​റ​വി​ലാ​ണ്. ലോ​ക​ത്ത് ഏ​റ്റ​വും കൂ​ടു​ത​ൽ മ​നു​ഷ്യ​ർ ഒ​രേ​സ​മ​യം സം​ഗ​മി​ക്കു​ന്ന അ​പൂ​ർ​വ​ത​യും അ​റ​ഫ​ക്ക്​ സ്വ​ന്തം. അ​റ​ഫ​യു​ടെ സ​വി​ശേ​ഷ​ത​ക​ളും ച​രി​ത്ര​വും അ​റി​യാം. അ​റ​ഫ​യി​ലേ​ക്ക്​ ഒ​മ്പ​ത് പ്ര​ധാ​ന വ​ഴി​ക​ളാ​ണു​ള്ള​ത്, റി​ങ്​ റോ​ഡു​ക​ളും ബൈ​പാ​സു​ക​ളു​മാ​യി. അ​ന്ത​രീ​ക്ഷോ​ഷ്​​മാ​വ്​ നി​യ​ന്ത്രി​ക്കാ​നും വാ​യു ശു​ചീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നും നൂ​ത​ന സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ൾ ഒ​രു​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. ത​ണ​ൽ വി​രി​ക്കാ​ൻ നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന് വേ​പ്പ് മ​ര​ങ്ങ​ളും.

മ​ക്ക മ​സ്ജി​ദു​ൽ ഹ​റാ​മി​ൽ​നി​ന്ന് 22 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ അ​ക​ലെ തെ​ക്കു​കി​ഴ​ക്ക്​ ദി​ശ​യി​ലാ​ണ്​ പ​ർ​വ​ത​നി​ര​ക​ളാ​ൽ ചു​റ്റ​പ്പെ​ട്ട അ​റ​ഫ മൈ​താ​നം. 18 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വി​സ്തൃ​തി​യു​ണ്ട് ഇ​തി​ന്. ഏ​ദ​ൻ തോ​ട്ട​ത്തി​ൽ നി​ന്ന് പു​റ​ത്താ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടും പ​ര​സ്പ​രം വേ​ർ​പെ​ട്ടും​ ഭൂ​മി​യി​ലെ​ത്തി​യ ആ​ദ​മും ഹ​വ്വ​യും വീ​ണ്ടും ക​ണ്ടു​മു​ട്ടി​യ​ത്​​ ഈ ​താ​ഴ്വ​ര​യി​ലാ​ണെ​ന്ന് ക​രു​ത​പ്പെ​ടു​ന്നു. അ​വ​ർ പ​ര​സ്പ​രം തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു എ​ന്ന അ​ർ​ഥ​ത്തി​ലാ​ണ് ‘അ​റ​ഫ’ എ​ന്ന പേ​രു​ണ്ടാ​യ​ത്. ഹാ​ജി​മാ​ർ ഇ​വി​ടു​ത്തെ ദു​ർ​ഘ​ട​ത​യെ ക്ഷ​മാ​പൂ​ർ​വം നേ​രി​ടു​ന്ന​ത് കൊ​ണ്ട് ‘ക്ഷ​മ’ എ​ന്ന അ​ർ​ഥ​മു​ള്ള ‘ഇ​ർ​ഫ്’ എ​ന്ന പ​ദ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നാ​ണ് അ​റ​ഫ ഉ​ണ്ടാ​യ​തെ​ന്നും അ​ഭി​പ്രാ​യ​മു​ണ്ട്.

ജി​ബ്‌​രീ​ൽ മാ​ലാ​ഖ ഇ​ബ്രാ​ഹീ​മി​ന് ഹ​ജ്ജി​​ന്റെ ക​ർ​മ​ങ്ങ​ൾ പ​ഠി​പ്പി​ച്ച് കൊ​ടു​ക്ക​വേ ഈ ​താ​ഴ്വ​ര​യി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ നി​ന​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​യോ എ​ന്ന അ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ ‘അ​റ​ഫ്‌​ത’ എ​ന്ന് ചോ​ദി​ച്ചെ​ന്നും ഇ​തി​ൽ​നി​ന്നാ​ണ് അ​റ​ഫ എ​ന്ന വാ​ക്ക് ഉ​ണ്ടാ​യ​തെ​ന്ന്​ മ​റ്റൊ​രു അ​ഭി​പ്രാ​യ​വു​മു​ണ്ട്. പ്ര​വാ​ച​ക​ൻ മു​ഹ​മ്മ​ദ് ഹ​ജ്ജ് വേ​ള​യി​ൽ അ​റ​ഫ​യി​ൽ​നി​ന്ന് പ്രാ​ർ​ഥി​ച്ച ഇ​ടം രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. ‘ജ​ബ​ലു​ർ​റ​ഹ്മ’ എ​ന്ന പേ​രി​ൽ പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ കു​ന്നി​​ന്റെ താ​ഴ്വാ​ര​ത്താ​ണ്​ അ​ത്. അ​റ​ഫ​യു​ടെ അ​തി​ർ​ത്തി​യി​ലെ വാ​ദീ ന​മി​റ​യി​ലാ​ണ് ‘മ​സ്ജി​ദു​ന്ന​മി​റ’ സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. 124,000 ച​തു​ര​ശ്ര മീ​റ്റ​റാ​ണ് പ​ള്ളി​യു​ടെ വി​സ്തീ​ർ​ണം. നാ​ലു ല​ക്ഷം പേ​ർ​ക്ക് ന​മ​സ്ക​രി​ക്കാ​നു​ള്ള വി​ശാ​ല​ത ഈ ​പ​ള്ളി​ക്കു​ണ്ട്. പ​ള്ളി മു​ഴു​വ​നാ​യും അ​റ​ഫ പ്ര​ദേ​ശ​ത്ത് ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ക​യി​ല്ല. അ​റ​ഫ​യി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഭാ​ഗം പ്ര​ത്യേ​കം ഇ​വി​ടെ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി യ​താ​യി കാ​ണാം.

ദു​ൽ​ഹ​ജ്ജ് ഒ​മ്പ​തി​ന്​ മി​നാ​യി​ൽ​നി​ന്ന് പു​റ​പ്പെ​ട്ട പ്ര​വാ​ച​ക​ൻ ഉ​ച്ച​വ​രെ ത​ങ്ങി​യ​തും പ്ര​സം​ഗം ന​ട​ത്തി​യ​തും ന​മ​സ്കാ​രം നി​ർ​വ​ഹി​ച്ച​തും ന​മി​റ പ​ള്ളി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ഉ​ച്ച​ക്ക് ജ​ബ​ലു​റ​ഹ്മ​യി​ലെ​ത്തു​ക​യും പ്രാ​ർ​ഥ​ന​യി​ൽ മു​ഴു​കു​ക​യും ചെ​യ്തു​വെ​ന്നാ​ണ് ച​രി​ത്രം. ഈ ​ച​രി​ത്ര​സ്മ​ര​ണ​യെ പു​തു​ക്ക​ൽ കൂ​ടി​യാ​ണ് അ​റ​ഫ പ്ര​സം​ഗം. വി​വി​ധ ദേ​ശ, ഭാ​ഷ, വ​ർ​ണ, വ​ർ​ഗ സ​മൂ​ഹ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള​വ​ർ വ​ർ​ഷ​ത്തി​ലൊ​രി​ക്ക​ൽ ഒ​രു​മി​ച്ചു​കൂ​ടി പ​ര​സ്പ​രം അ​റി​യു​ക​യും പ്ര​പ​ഞ്ച​നാ​ഥ​​ന്റെ മാ​ഹാ​ത്മ്യം മ​ന​സ്സിലാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഒ​രു ഭൂ​മി​ക എ​ന്ന അ​ർ​ഥ​ത്തി​ലും അ​റ​ഫ ഏ​റെ പ്ര​സ​ക്ത​മാ​ണ്. അ​റ​ഫ സം​ഗ​മ​ത്തി​ന് ശേ​ഷം വി​ട​പ​റ​യു​ന്ന ഹാ​ജി​മാ​ർ 10 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ അ​ക​ലെ​യു​ള്ള മു​സ്ദ​ലി​ഫ​യി​ലാ​ണ്​ രാ​പ്പാ​ർ​ക്കു​ന്ന​ത്. ഹ​ജ്ജി​​ന്റെ മൂ​ന്നാം ദി​ന​മാ​യ ബ​ലി​പ്പെ​രു​ന്നാ​ൾ ദി​വ​സം ജം​റ​യി​ൽ എ​റി​യാ​നു​ള്ള ക​ല്ലു​ക​ൾ ശേ​ഖ​രി​ക്കു​ന്ന​ത് മു​സ്ദ​ലി​ഫ​യി​ൽ​നി​ന്നാ​ണ്.