മനുഷ്യസാഗരമായി തമ്പുകളുടെ നഗരി

മ​ക്ക: അ​ല്ലാ​ഹു​വി​​ന്റെ അ​തി​ഥി​ക​ളാ​യ ഹാ​ജി​മാ​ര്‍ കൂ​ടു​ത​ൽ സ​മ​യം ചെ​ല​വ​ഴി​ക്കു​ന്ന മി​നാ താ​ഴ്​​വ​ര മ​നു​ഷ്യ​സാ​ഗ​ര​മാ​യി മാ​റി. ദു​ല്‍ഹ​ജ്ജ് എ​ട്ടി​നും പ​ത്തി​നും ഹാ​ജി​മാ​ർ രാ​ത്രി താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന സ്ഥ​ല​മാ​ണി​ത്. ഇ​സ്‌​ലാ​മി​ക ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ നി​ര​വ​ധി സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് സാ​ക്ഷ്യം വ​ഹി​ച്ച താ​ഴ്വ​ര ലോ​ക​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ത​മ്പു​ക​ളു​ടെ ന​ഗ​രി കൂ​ടി​യാ​ണ്. വി​വി​ധ രാ​ജ്യ​ക്കാ​രും ഭാ​ഷ​ക്കാ​രും വ​ർ​ണ​ക്കാ​രും സ്വ​ഭാ​വ​ക്കാ​രു​മെ​ല്ലാം ഒ​രേ സ്ഥ​ല​ത്ത് നാ​ല​ഞ്ച് ദി​വ​സ​ങ്ങ​ൾ പ്രാ​ർ​ഥ​നാ​നി​ര​ത​രാ​കു​ന്ന​ത് വേ​റി​ട്ട കാ​ഴ്ച​യാ​ണി​വി​ടെ.

മ​സ്ജി​ദു​ൽ ഹ​റാ​മി​​ന്റെ വ​ട​ക്കു​കി​ഴ​ക്കേ ദി​ക്കി​ൽ ഏ​ഴ് കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ അ​ക​ലെ​യാ​ണ് ര​ണ്ടു ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളും മ​ല​ക​ളാ​ൽ ചു​റ്റ​പ്പെ​ട്ട മി​ന താ​ഴ്‌​വാ​രം. മ​ക്ക​ക്കും മു​സ്​​ദ​ലി​ഫ​ക്കും ഇ​ട​യി​ൽ 25 ല​ക്ഷം ച​തു​ര​ശ്ര മീ​റ്റ​റി​ൽ പ​ര​ന്നു​കി​ട​ക്കു​ന്ന വി​ശാ​ല​മാ​യ ഇ​ട​മാ​ണി​ത്. മ​രു​ഭൂ​യാ​ത്ര​ക്കാ​യി ഒ​ട്ട​ക​ങ്ങ​ളെ മാ​ത്രം ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്ത് ഹ​ജ്ജി​നെ​ത്തു​ന്ന​വ​ർ അ​റ​ഫ സം​ഗ​മ​ത്തി​​ന്റെ മു​ന്നോ​ടി​യാ​യി ഒ​ട്ട​ക​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് വെ​ള്ളം ന​ൽ​കി ത​യാ​റാ​ക്കി നി​ർ​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത് മി​നാ​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. മ​ത​പ​ര​വും ച​രി​ത്ര​പ്ര​ധാ​ന​വു​മാ​യ സ്ഥ​ല​മാ​ണ് മി​ന താ​ഴ്‌​വാ​രം.

പ്ര​വാ​ച​ക​ൻ ഇ​ബ്രാ​ഹീ​മും മ​ക​ൻ ഇ​സ്മാ​ഈ​ലു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട​താ​ണ് ഹ​ജ്ജി​​ന്റെ ച​രി​ത്രം. ഇ​വ​രു​ടെ ച​രി​ത്ര​വു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട ബ​ലി​ക​ർ​മ​വും ജം​റ​ക​ളി​ലെ ക​ല്ലേ​റും ഇ​വി​ടെ​നി​ന്നാ​ണ് ഹാ​ജി​മാ​ർ നി​ർ​വ​ഹി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഹ​റ​മി​ന്റെ പ​രി​ധി​ക്കു​ള്ളി​ല്‍ വ​രു​ന്ന സ്ഥ​ല​മാ​ണ് മി​ന. ദൈ​വി​ക നി​ർ​ദേ​ശ​പ്ര​കാ​രം പ്ര​വാ​ച​ക​ൻ ഇ​ബ്രാ​ഹിം പു​ത്ര​ന്‍ ഇ​സ്മാ​ഈ​ലി​നെ ബ​ലി​ന​ല്‍കാ​ന്‍ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന സ്ഥ​ല​വും പി​ന്തി​രി​പ്പി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ച്ച പി​ശാ​ചി​നെ ക​ല്ലെ​റി​ഞ്ഞ സ്ഥ​ല​വും മി​ന​യി​ലാ​ണ്. നി​ര​വ​ധി പ്ര​വാ​ച​ക​ന്മാ​രു​ടെ പാ​ദ​സ്പ​ർ​ശ​മേ​റ്റ മ​സ്ജി​ദ് ഖൈ​ഫ് സ്ഥി​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​തും മി​ന​യി​ലാ​ണ്.

നി​ര​വ​ധി തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​രെ ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന​തി​നാ​യി പ്ര​ത്യേ​കം രൂ​പ​ക​ൽ​പ​ന ചെ​യ്‌​തി​രി​ക്കു​ന്ന വി​ശാ​ല​മാ​യ വെ​ളു​ത്ത കൂ​ടാ​ര​ങ്ങ​ളാ​ണ് മി​നാ​യു​ടെ ഭൂ​പ്ര​കൃ​തി​യി​ൽ ആ​ധി​പ​ത്യം പു​ല​ർ​ത്തു​ന്ന​ത്. അ​ഗ്‌​നി​യെ പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​വു​ള്ള​വ​യാ​ണ് ഈ ​കൂ​ടാ​ര​ങ്ങ​ൾ. താ​മ​സ​ക്കാ​രു​ടെ സു​ര​ക്ഷ​യും സു​ഖ​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളും ഉ​റ​പ്പാ​ക്കു​ന്ന​തി​ന് അ​വ​ശ്യ​മാ​യ നി​ര​വ​ധി സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ ഇ​വി​ടെ സ​ജ്ജീ​ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഹ​ജ്ജ് സീ​സ​ണി​ൽ 26 ല​ക്ഷ​ത്തി​ല​ധി​കം തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​രെ ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളാ​ൻ ശേ​ഷി​യു​ള്ള ഈ ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്ത് 1,70,000 ടെൻറു​ക​ൾ കൊ​ണ്ട് ന​ഗ​രി വ്യാ​പി​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​ന്നു. കാ​റ്റി​ൽ ച​രി​ഞ്ഞ് വീ​ഴാ​ത്ത​തും അ​ക​ത്തേ​ക്ക് മ​ഴ​ത്തു​ള്ളി​ക​ൾ പ​തി​ക്കാ​ത്ത രീ​തി​യി​ലു​മാ​ണ് പ്ര​ത്യേ​കം രൂ​പ​ക​ൽ​പ​ന ചെ​യ്ത ക​നം കു​റ​ഞ്ഞ ടെൻറു​ക​ളു​ടെ പ​ണി​ക​ൾ ഇ​വി​ടെ പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്. താ​മ​സ​ക്കാ​ർ​ക്കാ​വ​ശ്യ​മാ​യ വെ​ള്ളം, വെ​ളി​ച്ചം, പ്രാ​ഥ​മി​ക സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ അ​ട​ക്കം എ​ല്ലാ സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ളും ത​മ്പു​ക​ളി​ൽ ഒ​രു​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. ശീ​തീ​ക​ര​ണ യ​ന്ത്ര​ങ്ങ​ളും ത​മ്പു​ക​ളി​ൽ സ്ഥാ​പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്.

അ​ഗ്‌​നി​ശ​മ​ന​ത്തി​നാ​യി ആ​ധു​നി​ക രീ​തി​യി​ലു​ള്ള ഒ​രു​ക്ക​വും വി​ശാ​ല​മാ​യ റോ​ഡു​ക​ളും മെ​ട്രോ ട്രെ​യി​ൻ സ​ർ​വി​സും ത​ണ​ലി​ട്ട ന​ട​പ്പാ​ത​ക​ളു​മെ​ല്ലാം തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്ക് ആ​ശ്വാ​സ​മേ​കാ​ൻ സൗ​ദി ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം മി​നാ​യി​ലൊ​രു​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. ആ​ധു​നി​ക എ​ൻ​ജി​നീ​യ​റി​ങ്ങി​​ന്റെ​യും ലോ​ജി​സ്​​റ്റി​ക്സി​​ന്റെ​യും ഒ​രു അ​ത്ഭു​ത​മാ​ണ് മി​നാ​യി​ലെ അ​ടി​സ്ഥാ​ന സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ത്. സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രു​ടെ വ​ലി​യ​തോ​തി​ലു​ള്ള ഒ​ഴു​ക്ക് സു​ഗ​മ​മാ​യും കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​യും കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നാ​യി വി​വി​ധ സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ൾ ഇ​വി​ടെ രൂ​പ​ക​ൽ​പ​ന ചെ​യ്‌​തി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഹ​ജ്ജ് അ​നു​ഷ്ഠാ​ന​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ധാ​ന​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളാ​യ മി​ന, അ​റ​ഫ, മു​സ്ദ​ലി​ഫ, ജം​റ എ​ന്നി​വ​ക്കി​ട​യി​ൽ തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​രു​ടെ ച​ല​നം സു​ഗ​മ​മാ​ക്കു​ന്ന​തി​ന് റോ​ഡു​ക​ൾ, പാ​ല​ങ്ങ​ൾ, തു​ര​ങ്ക​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ​യു​ടെ വി​പു​ല​മാ​യ ശൃം​ഖ​ല​ക​ൾ ഈ ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്ത് കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​യി ന​ട​പ്പാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.