പാഠം ഒന്ന് കലാമണ്ഡലം ഹൈമവതി

നൃ​ത്തം പ​ഠി​ക്കു​ന്ന​തി​ന് പെ​ൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ തേ​ടി ഏ​റെ വ​ല​ഞ്ഞ വ​ള്ള​ത്തോ​ളി​ന് ല​ഭി​ച്ച മ​ക്ക​ൾ ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​ർ. മ​ഹാ​ക​വി​യു​ടെ ഇ​ള​യ പു​ത്രി​മാ​രാ​യ മ​ല്ലി​യും വാ​സ​ന്തി​യും ഹൈ​മ​വ​തി​ക്ക് ക​ളി​ക്കൂ​ട്ടു​കാ​രാ​യി

തൃ​ശൂ​ർ മു​ള​ങ്കു​ന്ന​ത്തുകാ​വി​ന​ടു​ത്തു​ള്ള അ​മ്പ​ല​പ്പുര​ത്ത് മ​ണ​ക്കു​ളം മു​കു​ന്ദ​രാ​ജ​യു​മാ​യി ചേ​ർ​ന്ന് മ​ഹാ​ക​വി വ​ള്ള​ത്തോ​ൾ കേ​ര​ള ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ലം ആ​രം​ഭി​ച്ച കാ​ലം. 1930ക​ളു​ടെ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ൽ, വ​ള്ള​ത്തോ​ൾ നാ​രാ​യ​ണ​മേ​നോ​ൻ, ഐ​ക്യ​കേ​ര​ളം നി​ല​വി​ൽ വ​രു​ന്ന​തി​നും മു​മ്പ് കൊ​ച്ചി നാ​ട്ടു​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ ഭ​ര​ണ​മേ​ഖ​ല​യി​ൽ തി​ള​ങ്ങി​നി​ന്നി​രു​ന്ന പ​ന​മ്പി​ള്ളി ഗോ​വി​ന്ദ​മേ​നോ​ന് ഒ​രു ക​ത്തെ​ഴു​തി. അ​ത് ഇ​ങ്ങ​നെ​യാ​യി​രു​ന്നു; ‘എ​നി​ക്ക് കു​റ​ച്ച് പെ​ൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ വേ​ണം. ത​ര​പ്പെ​ടു​ത്തി ത​രു​മോ?’ ക​ത്തി​ലെ ആ​ദ്യ വ​രി ക​ണ്ട് പ​ന​മ്പി​ള്ളി ഗോ​വി​ന്ദ​മേ​നോ​ൻ ഒ​ന്ന് ഞെ​ട്ടി. വ​ള്ള​ത്തോ​ൾ ഏ​റെ അ​ല​ഞ്ഞി​ട്ടും നൃ​ത്തം പ​ഠി​ക്കാ​ൻ പെ​ൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ കി​ട്ടി​യി​ല്ല എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു വി​ഷ​യം. ദാ​സി​യാ​ട്ടം, ദേ​വ​ദാ​സി നൃ​ത്തം, തേ​വി​ടി​ശ്ശി നൃ​ത്ത​മെ​ന്നൊ​ക്കെ ആ​ക്ഷേ​പ​മു​ള്ള​തി​നാ​ൽ ഒ​രു​ കു​ടും​ബ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും പെ​ൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ നൃ​ത്ത​മ​ഭ്യ​സി​ക്കാ​ൻ വി​ട്ടി​രു​ന്നി​ല്ല. ഈ ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ലാ​ണ് വ​ള്ള​ത്തോ​ൾ, പ​ന​മ്പി​ള്ളി​ക്ക് ക​ത്തെ​ഴു​തി​യ​ത്. ഇ​ക്കാ​ര്യം മ​ഹാ​ക​വി​യു​ടെ മ​ക​ൻ അ​ച്യു​ത​ക്കു​റു​പ്പ് ജീ​വ​ച​രി​ത്ര​ത്താ​ളി​ൽ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.

മ​ണ​ക്കു​ളം കോ​വി​ല​ക​ത്തെ ഒ​രു കാ​ര്യ​സ്ഥ​നോ​ട് നി​ർ​ബ​ന്ധി​ച്ച് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മ​ക​ൾ ത​ങ്ക​മ​ണി​യെ ആ​ദ്യ നൃ​ത്ത വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​നി​യാ​ക്കി. എ​ന്നാ​ൽ, പി​ന്നീ​ടും ഒ​രു പെ​ൺ​കു​ട്ടി​യെ​യും നൃ​ത്ത​മ​ഭ്യ​സി​ക്കാ​ൻ ല​ഭി​ച്ചി​ല്ല. കേ​ര​ള ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തെ വി​ശ്വപ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ ക​ലാ​കേ​ന്ദ്ര​മാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന സ്വ​പ്നം പേ​റിന​ട​ന്ന വ​ള്ള​ത്തോ​ൾ മു​ട്ടാ​ത്ത വാ​തി​ലു​ക​ളും പി​ന്നി​ടാ​ത്ത വ​ഴി​ക​ളു​മി​ല്ല. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് നൃ​ത്തം പ​ഠി​ക്കാ​ൻ താ​ൽ​പ​ര്യ​മു​ള്ള പെ​ൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ ക​ണ്ടെ​ത്താ​ൻ പ​ത്ര​പ്പ​ര​സ്യം ന​ൽ​കു​ന്ന​ത്.

പ​ത്ര​പ്പ​ര​സ്യം

മ​ലേ​ഷ്യ​യി​ൽ ജ​നി​ച്ച് വ​ള​ർ​ന്ന്, കു​ടും​ബ സ​മേ​തം പ​ത്തു​ വ​യ​സ്സു​വ​രെ അ​വി​ടെ ജീ​വി​ച്ച ഹൈ​മ​വ​തി തി​രു​വി​ല്വാ​മ​ല​യി​ലെ ത​റ​വാ​ട് വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി പ​ഠ​നം തു​ട​രു​ന്ന കാ​ലം. തി​രു​വി​ല്വാ​മ​ല ഹൈ​സ്കൂ​ളി​ൽ പ​ഠി​ച്ചി​രു​ന്ന ഹൈ​മ​വ​തി പാ​ട്ടും നൃ​ത്ത​വും അ​ഭി​ന​യ​വു​മൊ​ക്കെ​യാ​യി സ്റ്റേ​ജു​ക​ളി​ലെ​ത്തി ക​ലാ​സ്വാ​ദ​ക​രു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ പി​ടി​ച്ചു​പ​റ്റി​യി​രു​ന്നു. ഒ​രു​ദി​വ​സം രാ​വി​ലെ അ​നു​ജ​ൻ രാ​ജേ​ന്ദ്ര​ൻ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന പ​ത്ര​ത്തി​ൽ ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ന്റെ പ​ര​സ്യം ശ്ര​ദ്ധ​യി​ൽ​പെ​ട്ടു. അ​ട​ങ്ങാ​ത്ത ക​ലാ​മോ​ഹ​വു​മാ​യി ന​ട​ന്ന ഹൈ​മ​വ​തി അ​ച്ഛ​ൻ പാ​മ്പാ​ടി നെ​ടു​ങ്ങാ​ട്ട് ബാ​ല​കൃ​ഷ്ണ​ൻ നാ​യ​രോ​ട് ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ൽ ചേ​രാ​നു​ള്ള ആ​ഗ്ര​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു.

അ​മ്മ കോ​ലാ​യ്ക്ക​ൽ ല​ക്ഷ്മി​ക്കു​ട്ടി അ​മ്മ​യ്ക്കും അ​വ​രു​ടെ സ​ഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ക​ടു​ത്ത എ​തി​ർ​പ്പാ​യി​രു​ന്നു. ‘ഭേ​ദ​പ്പെ​ട്ട സാ​മ്പ​ത്തി​ക ശേ​ഷി​യു​ള്ള ന​മു​ക്ക് ചേ​ർ​ന്ന​ത​ല്ല ഈ ​ദാ​സി​യാ​ട്ടം’ എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ മി​ക്ക​വ​രു​ടെ​യും മ​റു​പ​ടി. എ​ന്നാ​ൽ, മ​ലേ​ഷ്യ​യി​ൽ അ​ച്ഛ​ൻ മ​ക​ൾ​ക്കൊ​പ്പം നി​ന്നു. ല​ക്കി​ടി സ്റ്റേ​ഷ​നി​ൽ​നി​ന്നും ട്രെ​യി​നി​ൽ യാ​ത്ര​യാ​രം​ഭി​ച്ച് ചെ​റു​തു​രു​ത്തി​ക്ക​ടു​ത്ത് വെ​ട്ടി​ക്കാ​ട്ടി​രി സ്റ്റേ​ഷ​നി​ൽ ഇ​റ​ങ്ങി​യ ഹൈ​മ​വ​തി​യു​ടെ ജീ​വി​തം അ​വി​ടെ മാ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച​യി​ലെ പു​ഞ്ചി​രി

ന​ർ​ത്ത​ക​രെ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കാ​നു​ള്ള കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച. പ​ത്ര​പ്പ​ര​സ്യം ക​ണ്ട് ഏ​ഴ് പെ​ൺ​കു​ട്ടി​ക​ളാ​ണ് കേ​ര​ള ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ലെ ആ​ദ്യ ബാ​ച്ചി​ലേ​ക്ക് പ്ര​വേ​ശ​നം തേ​ടി​യെ​ത്തി​യ​ത്. ചെ​റു​തു​രു​ത്തി മു​ണ്ട​നാ​ട്ട് കൊ​ളാ​ടി രാ​മ​ൻ മേ​നോ​ന്റെ വ​സ​തി​യി​ൽ അ​ർ​ധ വൃ​ത്താ​കൃ​തി​യി​ൽ നി​ർ​ത്തി​യാ​യി​രു​ന്നു അ​ഭി​മു​ഖം. ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളോ​രോ​ന്ന് ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ട​ക്ക് ഹൈ​മ​വ​തി​യു​ടെ ക​ണ്ണി​ലേ​ക്ക് ശ്ര​ദ്ധി​ച്ച് നോ​ക്കി​യ​തോ​ടെ അ​വ​ർ​ക്ക് ചി​രി​വ​ന്നു. ഈ ​ചി​രി​യി​ൽ വി​വി​ധഭാ​വ​ങ്ങ​ൾ മി​ന്നിമാ​ഞ്ഞ​താ​യും അ​തി​നാ​ലാ​ണ് തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​തെ​ന്നും അ​ന്ന് ഗു​രു​നാ​ഥ​യാ​യി​രു​ന്ന ചി​ന്ന​മ്മു അ​മ്മ പ​റ​ഞ്ഞ​താ​യി ഹൈ​മ​വ​തി ഓ​ർ​ത്തെ​ടു​ക്കു​ന്നു. നാ​ലു​പേ​രെ​യാ​ണ് അ​ന്ന് തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​ത്. ഹൈ​മ​വ​തി, ക്ലാ​ര, വി​ദ്യാ​വി​നോ​ദി​നി, ഭാ​നു​മ​തി എ​ന്നി​വ​ർ. സ​ത്യ​ഭാ​മ​യെ​ന്ന പെ​ൺ​കു​ട്ടി പി​ന്നീ​ട് പ​ക​ൽ​പ​ഠ​ന​ത്തി​നു​മെ​ത്തി.

വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​നി​ക​ളെ കി​ട്ടാ​തെ വ​ല​ഞ്ഞ ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ൽ പി​ന്നീ​ട് നൃ​ത്തവി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ പ്ര​വേ​ശ​നം കി​ട്ടാ​ൻ മ​ന്ത്രി​മാ​ർ ഇ​ട​പെ​ട്ടാ​ൽപോ​ലും ന​ട​ക്കാ​ത്ത അ​വ​സ്ഥ​യാ​യി. തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത നാ​ലു പേ​രോ​ടും അ​ധ്യ​യ​നം ആ​രം​ഭി​ക്കു​ന്ന വി​വ​രം ത​പാ​ൽ മു​ഖേ​ന അ​റി​യി​ക്കു​മെ​ന്നും അ​പ്പോ​ൾ വ​ന്നാ​ൽ മ​തി​യെ​ന്നും വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി പ​റ​ഞ്ഞ​യ​ച്ചു. പ​ക്ഷേ, സാ​മ്പ​ത്തി​ക ഭ​ദ്ര​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രാ​ണെ​ന്നു​ള്ള​തി​ന് അ​ധി​കാ​രി​യി​ൽനി​ന്ന് ‘പോവ​ർ​ട്ടി സ​ർ​ട്ടി​ഫി​ക്ക​റ്റ്’ ഹാ​ജ​രാ​ക്കാ​നു​ള്ള ക​ത്തു​വ​ന്നു. സാ​മ്പ​ത്തി​ക ഭ​ദ്ര​ത​യു​ള്ള​തി​നാ​ൽ അ​ത് ല​ഭി​ക്കി​ല്ലെ​ന്നും ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ത്തി​ൽ ചേ​രാ​നാ​കി​ല്ലെ​ന്നും തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ​തോ​ടെ ഹൈ​മ​വ​തി ക​ര​ച്ചി​ൽ തു​ട​ങ്ങി. ഇ​തോ​ടെ, അ​ച്ഛ​ൻ അ​ന്ന​ത്തെ മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്ന ഇ​ക്ക​ണ്ട വാ​ര്യ​ർ​ക്ക് വി​ശ​ദ​മാ​യ ക​ത്തെ​ഴു​തി. ‘പോവ​ർ​ട്ടി സ​ർ​ട്ടി​ഫി​ക്ക​റ്റ് വേ​ണ​മെ​ന്ന് പ​ത്ര​പ്പ​ര​സ്യ​ത്തി​ൽ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ൽ ത​ങ്ങ​ൾ ഇ​തി​ന് മു​തി​രു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല’ എ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം തു​റ​ന്നെ​ഴു​തി. ഇ​ക്ക​ണ്ട​വാ​ര്യ​ർ പ്ര​ശ്ന​ത്തി​ലി​ട​പെ​ട്ട​തോ​ടെ​യാ​ണ് ഹൈ​മ​വ​തി​ക്ക് ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ലം പ്ര​വേ​ശ​നം ഉ​റ​പ്പാ​യ​ത്.

ഗു​രു​കു​ല സ​മ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു നൃ​ത്ത​പ​ഠ​നം. കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച ന​ട​ത്തി​യ വീ​ട്ടി​ൽ താ​മ​സം. പ​രി​മി​ത​മാ​യ സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ ചി​ട്ട​യോ​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു പ​ഠ​നം. അ​പൂ​ർ​വ​മാ​യേ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് പോ​കാ​നാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. തോ​ട്ട​ശ്ശേ​രി ചി​ന്ന​മ്മു അ​മ്മ, ക​ല്യാ​ണി​ക്കു​ട്ടി അ​മ്മ, ത​ങ്ക​മ​ണി അ​മ്മ എ​ന്നി​വ​രൊ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു ഹൈ​മ​വ​തി​യു​ടെ ഗു​രു​നാ​ഥ​ർ.

വ​ള്ള​ത്തോ​ളും കു​ടും​ബ​വും

13 വ​യ​സ്സുമാ​ത്ര​മു​ള്ള ഹൈ​മ​വ​തി​യോ​ടും സ​ഹ​പാ​ഠി​ക​ളോ​ടും വാ​ത്സ​ല്യം തു​ളു​മ്പു​ന്ന സ്നേ​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു വ​ള്ള​ത്തോ​ളി​ന്. നൃ​ത്തം പ​ഠി​ക്കു​ന്ന​തി​ന് പെ​ൺ​കു​ട്ടി​ക​ളെ തേ​ടി ഏ​റെ വ​ല​ഞ്ഞ വ​ള്ള​ത്തോ​ളി​ന് ല​ഭി​ച്ച മ​ക്ക​ൾ ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​ർ. മ​ഹാ​ക​വി​യു​ടെ ഇ​ള​യ പു​ത്രി​മാ​രാ​യ മ​ല്ലി​യും വാ​സ​ന്തി​യും ഹൈ​മ​വ​തി​ക്ക് ക​ളി​ക്കൂ​ട്ടു​കാ​രാ​യി. വ​ള്ള​ത്തോ​ളി​ന്റെ പ​ത​്നി ചി​റ്റ​ഴി മാ​ധ​വി അ​മ്മ ഹൈ​മ​വ​തി​ക്കും അ​മ്മ​യാ​യി. ഒ​ഴി​വു​വേ​ള​ക​ളി​ലും വി​ശേ​ഷാ​വ​സ​ര​ങ്ങ​ളി​ലും അ​വ​ർ ഒ​രേ​ വീ​ട്ടു​കാ​രാ​യി.

ക​ഥ​ക​ളി​യി​ലേ​ക്ക്

ക​ഥ​ക​ളി ഒ​രു കോ​ഴ്സ് ആ​യ​ശേ​ഷം ആ​ദ്യം കോ​ഴ്സ് പ​ഠി​ച്ച വ​നി​ത​യാ​യി ഹൈ​മ​വ​തി മാ​റി. മോ​ഹി​നി​യാ​ട്ട​വും മ​റ്റ് നൃ​ത്ത​രൂ​പ​ങ്ങ​ളും ഹൃ​ദി​സ്ഥ​മാ​ക്കു​മ്പോ​ഴും ക​ഥ​ക​ളി​യ​ട​ക്ക​മു​ള്ള മ​റ്റ് ക​ല​ക​ൾ അ​ന്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​ങ്ങ​നെ ഏ​റെ​ക്കാ​ല​ത്തി​നു ശേ​ഷം അ​വ​ർ ക​ഥ​ക​ളി നേ​രി​ൽ കാ​ണാ​ൻ പോ​യി. ക​ഥ​ക​ളി ക​ണ്ട് ആ​ഗ്ര​ഹം​തോ​ന്നി വ​ള്ള​ത്തോ​ളി​നോ​ട് ആ​ഗ്ര​ഹ​മ​റി​യി​ച്ചു. പ​ഠി​ക്കാ​നാ​ഗ്ര​ഹ​മു​ണ്ടെ​ന്ന് എ​ഴു​തി ന​ൽ​കാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞു. ക​ത്ത് ന​ൽ​കി​യ​പ്പോ​ൾ പ​ഠി​ക്കാ​നു​ള്ള വ​ക​യും ത​ൽ​ക്കാ​ലം ക​ണ്ടെ​ത്ത​ണ​മെ​ന്നാ​യി. മൂ​ന്നുമാ​സം ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ൽ സ​ർ​ക്കാ​റിലേ​ക്കെ​ഴു​തി സ്കോ​ള​ർ​ഷി​പ് ത​ര​പ്പെ​ടു​ത്താ​മെ​ന്നും അ​ദ്ദേ​ഹം അ​റി​യി​ച്ചു. അ​തി​നി​ടെ വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യ വ​ല്യ​മ്മ​യെ കാ​ര്യം ധ​രി​പ്പി​ച്ചു. അ​വ​ർ അ​ത്ര​യും തു​ക ന​ൽ​കി​യ​തോ​ടെ ആ​ദ്യ​മാ​യി ഒ​രു വ​നി​ത ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ക​ഥ​ക​ളി അ​ര​ങ്ങി​ലെ​ത്തി. പ​ത്മ​ഭൂ​ഷ​ൺ ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ലം രാ​മ​ൻ​കു​ട്ടി നാ​യ​രും പ​ത്മ​ശ്രീ ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ലം പ​ത്മ​നാ​ഭ​ൻ നാ​യ​രും ഗു​രു​നാ​ഥ​ൻ​മാ​രാ​യി. പൂ​ത​ന മോ​ക്ഷം അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ച് ക​ഥ​ക​ളി​യി​ലും അ​ര​ങ്ങേ​റ്റം. പി​ന്നെ രം​ഭ​പ്ര​വേ​ശ​മ​ട​ക്കം നി​ര​വ​ധി വേ​ഷ​ങ്ങ​ൾ. മാ​ങ്കു​ളം കൃ​ഷ്ണ​ൻ ന​മ്പൂ​തി​രി, ഗു​രു​കു​ഞ്ചു​ക്കു​റു​പ്പ് എ​ന്നീ മ​ഹാ​ര​ഥ​രും ഗു​രു​ക്ക​ൻ​മാ​രാ​യി. നൃ​ത്ത​ച്ചു​വ​ടു​ക​ൾ​ക്കൊ​പ്പം ക​ഥ​ക​ളി മു​ദ്ര​ക​ളും സ്വാ​യ​ത്ത​മാ​ക്കി​യ​തോ​ടെ ഹൈ​മ​വ​തി താ​ര​മാ​യി.

ജ​വ​ഹ​ർ​ലാ​ൽ നെ​ഹ്റു​വി​ന് മു​ന്നിൽ ‘പൂ​ത​നാ​മോ​ക്ഷം’ ക​ഥ​ക​ളി അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കാ​നാ​യ​ത് ഏ​റ്റ​വും ​പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട നി​മി​ഷ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി ഹൈ​മ​വ​തി കാ​ണു​ന്നു. 1954ൽ ​ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ലം സം​ഘം മ​ലേ​ഷ്യ​യി​ൽ നി​ര​വ​ധി സ്റ്റേ​ജു​ക​ളി​ൽ നി​റ​ഞ്ഞാ​ടി​യ​പ്പോ​ഴും ഹൈ​മ​വ​തി​യെ മു​ൻ​നി​ർ​ത്തി​യാ​ണ് പ​രി​പാ​ടി​ക​ൾ അ​ര​ങ്ങേ​റി​യ​ത്. മ​ലേ​ഷ്യ​യി​ൽ ജ​നി​ച്ച് വ​ള​ർ​ന്ന ക​ലാ​കാ​രി​യെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽകൂ​ടി ക​ലാ​സ്വാ​ദ​ക​ർ അ​ന്ന് നെ​ഞ്ചേ​റ്റി.​ പി​ന്നീ​ട് നി​ര​വ​ധി വേ​ദി​ക​ളി​ൽ അ​വ​ർ നി​റ​ഞ്ഞാ​ടി.

മോ​ഹി​നി​യാ​ട്ട​വും ഭ​ര​ത​നാ​ട്യ​വും ക​ർ​ണാ​ട​ക സം​ഗീ​ത​വും

ഭ​ര​ത​നാ​ട്യ​വും ജീ​വി​ത​ത്തി​നൊ​പ്പം ചേ​ർ​ത്തു​വെ​ച്ചു ഹൈ​മ​വ​തി. പ്ര​ഗ​ല്ഭ​രാ​യ കൃ​ഷ്ണ​ൻ കു​ട്ടി​വാ​ര്യ​രും രാ​ജ​ര​ത്നം പി​ള്ള​യും ഗു​രു​നാ​ഥ​രാ​യി.​ പി​ന്നീ​ട് പ​ത്തി​രി​പ്പാ​ല ഗാ​ന്ധി സേ​വാസ​ദ​ന​ത്തി​ൽ അ​ധ്യാ​പി​ക​യാ​യി ജോ​ലി. ഇ​വി​ടെ​നി​ന്നാ​ണ് ക​ർ​ണാ​ട​ക സം​ഗീ​ത​ത്തി​ൽ പ്രാ​വീ​ണ്യം​ നേ​ടി​യ​ത്. ഒ​പ്പം മോ​ഹി​നി​യാ​ട്ട​വും ക​ഥ​ക​ളി​കൂ​ടി​യാ​യ​പ്പോ​ൾ ഹൈ​മ​വ​തി​യെ ക​ലാ​ലോ​കം നെ​ഞ്ചേ​റ്റി.

സ്വാ​തി തി​രു​നാ​ൾ കൃ​തി​യാ​യ ‘പ​ന്ന​ഗേ​ന്ദ്ര ശ​യ​ന’ മോ​ഹി​നി​യാ​ട്ട​മാ​യി ചി​ട്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ ഹൈ​മ​വ​തി ക​ഥ​ക​ളി​യി​ലെ ആം​ഗി​കാ​ഭി​ന​യ​ത്തി​ന്റെ സ​ക​ല സാ​ധ്യ​ത​ക​ളും മോ​ഹി​നി​യാ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്ക് പ​ക​ർ​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. 9 യാ​മ​ങ്ങ​ളും ചൊ​ൽ​ക്കെ​ട്ടും ചെ​ഞ്ചു​രു​ട്ടി​യും ചി​ട്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. നി​ര​വ​ധി പ​ദ​ങ്ങ​ളും വ​ർ​ണ​ങ്ങ​ളും ഇ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ൽ പെ​ടു​ന്നു. ഗു​രു​വാ​യി​രു​ന്ന ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ലം രാ​മ​ൻ​കു​ട്ടി നാ​യ​രോ​ടൊ​പ്പം നി​ര​വ​ധി വേ​ദി​ക​ളി​ൽ ക​ഥ​ക​ളി അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ച​ത് ഒ​ളി​മ​ങ്ങാ​തെ അ​വ​ർ ഇന്നും ​ഓ​ർ​മ​യി​ൽ സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു. പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ കു​ത്ത​ക​യാ​യി​രു​ന്ന ക​ഥ​ക​ളി​യി​ൽ ഇ​ട​ക്കാ​ല​ത്ത് അ​വി​ഭാ​ജ്യ​ഘ​ട​ക​മാ​യി ഹൈ​മ​വ​തി തി​ള​ങ്ങി. നാ​ലു വ​ർ​ഷം ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഹൈ​മ​വ​തി ഇ​വി​ടെ അ​ധ്യാ​പി​ക​യാ​യും പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചു.

രാ​ജ​സ്ഥാ​നി​ലേ​ക്ക്

ക​ലാ​സ്വാ​ദ​ക​കൂ​ടി​യാ​യ രാ​ജ​സ്ഥാ​നി​ലെ പി​ലാ​നി ബി​ർ​ള ബാ​ലി​ക വി​ദ്യാ​പീ​ഠ് സ്കൂ​ളി​ലെ പ്രി​ൻ​സി​പ്പ​ൽ കൗ​ൾ, ഹൈ​മ​വ​തി​യു​ടെ പ്ര​ക​ട​നം ക​ണ്ട് ത​ന്റെ സ്കൂ​ളി​ൽ അ​ധ്യാ​പി​ക​യാ​യി വ​രാ​മോ​യെ​ന്ന് ആ​രാ​ഞ്ഞു. അ​ങ്ങ​നെ 1958ൽ ​പി​ലാ​നിയി​ലെ​ത്തി. പി​ന്നെ 60ാം വ​യ​സ്സി​ൽ വി​ര​മി​ച്ച് തി​രി​ച്ചുപോ​കും വ​രെ അ​വി​ടെ​ത്ത​ന്നെ. ഇ​തി​നി​ടെ ദേ​ശീ​യ-അ​ന്ത​ർ​ദേ​ശീ​യ ത​ല​ത്തി​ൽ നി​ര​വ​ധി പു​ര​സ്കാ​ര​ങ്ങ​ളും നേ​ടി. സ​മ്മാ​നാ​ർ​ഹ​രാ​യ നി​ര​വ​ധി ശി​ഷ്യ​രെ വാ​ർ​ത്തെ​ടു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

നൃ​ത്ത​ഭാ​ഷ​യി​ൽ

തു​ള​സി​ദാ​സ്, ക​ബീർ ദാ​സ് എ​ന്നി​വ​രു​ടെ നി​ര​വ​ധി ര​ച​ന​ക​ൾ​ക്ക് ഹൈ​മ​വ​തി നൃ​ത്ത​ഭാ​ഷ്യ​മേ​കി. മൈ​ഥി​ലി ശ​ര​ൺ ഗു​പ്തി​ന്റെ ‘മേ​ഘ​ദൂ​ത്’ അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള കൃ​തി​ക​ൾ​ക്ക് ഹൈ​മ​വ​തി നൃ​ത്ത​ശി​ൽ​പ​വും ക​ഥ​ക​ളി രൂ​പ​വും ഒ​രു​ക്കി. ‘ചു​മ​ക്ച​ൽ​ത്ത്‌ രാ​മ​ച​ന്ദ്ര്’, ‘താ​യേ യ​ശോ​ദ’ എ​ന്നി​വ​ക്കും രം​ഗ​ഭാ​ഷ്യ​മേ​കി. മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ഇ​ത​ര അ​ന്യ​ഭാ​ഷ​ക​ളി​ലേ​ക്കും രം​ഗ​ഭാ​ഷ്യ​മൊ​രു​ക്കി. കു​ചേ​ല​വൃ​ത്തം ക​ഥ​ക​ളി​യ​ട​ക്കം ഹി​ന്ദി​യി​ലേ​ക്ക് ത​ർ​ജ​മചെ​യ്ത് അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ചു. ഭാ​വി​യി​ലെ നൃ​ത്തം പ​ഠി​ക്കാ​നെ​ത്തു​ന്ന​വ​ർ​ക്ക് സ​ഹാ​യ​ക​മാ​വു​ന്ന ആ​ധി​കാ​രി​ക പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളും ഹൈ​മ​വ​തി​യു​ടെ തൂ​ലി​ക​യി​ൽ പി​റ​ന്നു.

കേ​ര​ള​ത്തി​ന്റെ ന​ഷ്ടം

അ​ധ്യാ​പി​ക​യാ​യി രാ​ജ​സ്ഥാ​നി​ലേ​ക്ക് പോ​യി അ​വി​ടെ സ്ഥി​ര​താ​മ​സ​മാ​ക്കി​യ​​േതാ​ടെ കേ​ര​ള​ത്തി​ന് ഹൈ​മ​വ​തി​യു​ടെ ക​ല അ​ന്യ​മാ​യി. പു​തുത​ല​മു​റ​ക്കും ക​ലാ​സ്വാ​ദ​ക​ർ​ക്കും അ​ത് വ​ലി​യ ന​ഷ്ടം​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​റു​പ​താം വ​യ​സ്സിൽ വി​ര​മി​ച്ച് നാ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യ​ശേ​ഷം സാ​മ്പ​ത്തി​ക​മാ​യി പി​റ​കി​ൽ നി​ൽ​ക്കു​ന്ന പ​ല​രെ​യും സൗ​ജ​ന്യ​മാ​യി നൃ​ത്തം പ​ഠി​പ്പി​ച്ചു. പ്ര​ശ​സ്തി​യു​ടെ പി​റ​കെ പോ​കാ​ൻ ഒ​രി​ക്ക​ലു​ം ഹൈ​മ​വ​തി ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. ത​ന്റെ 88ാം വ​യ​സ്സി​ലും ന​വ​ര​സ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം വ​ള​രെ കൃ​ത്യ​ത​യോ​ടെ ആ ​മു​ഖ​ത്ത് എ​ഴു​തി​വെ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട് ഹൈ​മ​വ​തി.

കു​ടും​ബ​വും സ​ഹ​പാ​ഠി​ക​ളും

ലാ​ൻഡ് ഫോ​ണു​ക​ൾപോ​ലും അ​പൂ​ർ​വ​മാ​യ കാ​ല​ത്ത് സ​ഹ​പാ​ഠി​ക​ളു​മാ​യി വേ​ർ​പി​രി​ഞ്ഞ​തി​നാ​ൽ അ​വ​രു​മാ​യി കൂ​ടു​ത​ൽ ബ​ന്ധം നി​ല​നി​ർ​ത്താ​ൻ ഹൈ​മ​വ​തി​ക്കാ​യി​ല്ല. ‘സ​ഹ​പാ​ഠി​യാ​യി​രു​ന്ന പ​ത്മ​ശ്രീ ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ലം സ​ത്യ​ഭാ​മ മ​രി​ച്ചു. തൃ​ശൂ​രി​ലു​ള്ള ക​ലാ​മ​ണ്ഡ​ലം ക്ലാ​ര​യു​മാ​യി മാ​ത്ര​മാ​ണ് അ​ൽ​പം ബ​ന്ധ​മു​ള്ള​ത്. മ​റ്റ് ര​ണ്ടുപേ​ർ ചെ​ന്നൈ​യി​ലു​ണ്ടെ​ന്ന അ​വ്യ​ക്ത​മാ​യ വി​വ​രം മാ​ത്ര​മു​ണ്ട്’ –അ​വ​ർ പ​റ​യു​ന്നു.

ഭ​ർ​ത്താ​വ് ആ​ട്ടീ​രി ബാ​ല​ഗോ​പാ​ൽ. രാ​ഗ​ജ, ര​മ്യ, സീ​ത, അ​ജി​ത എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ നാ​ല് മ​ക്ക​ളാ​ണ് ഹൈ​മ​വ​തി​ക്ക്. എ​ല്ലാ​വ​രും​ ക​ല​യോ​ട് ചേ​ർ​ന്നു​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന​വ​ർ. ഇ​പ്പോ​ൾ ഇ​ള​യ മ​ക​ൾ അ​ജി​ത​യോ​ടൊ​പ്പം അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ലാ​ണ് താ​മ​സം. ഗ്രീ​ൻ കാ​ർ​ഡു​ള്ള​തി​നാ​ൽ ഇ​ട​ക്ക് പാ​ല​ക്കാ​ട് ല​ക്കി​ടി​യി​ലെ വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തും. അ​പ്പോ​ൾ പാ​ല​പ്പു​റ​ത്തു​ള്ള ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ മ​ക​ൾ ര​മ്യ​യും കൂ​ട്ടി​നെ​ത്തും. നാ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞാ​ൽ പ​ഴ​യ പ​രി​ച​യ​ത്തി​ലു​ള്ള​വ​രും ശി​ഷ്യ​രും വീ​ട്ടി​ൽ​വ​രും. എ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കു​മൊ​പ്പം പ​ഴ​യ നൃ​ത്ത​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ ഓ​ർ​മ​ക​ൾ മ​ന​സ്സി​ലും ര​സ​ങ്ങ​ളും മു​ദ്ര​ക​ളും ശ​രീ​ര​ത്തി​ലും വി​ട​ർ​ന്നു​ തു​ട​ങ്ങും.