ആ​രു​ടെ ഭാ​ര​തമാ​താ​വ്?

കേ​ര​ള ഗ​വ​ർ​ണ​ർ രാ​ജ്​​ഭ​വ​നി​ൽ ‘ഭാ​ര​താം​ബ’ ചി​ത്രം സ്​​ഥാ​പി​ച്ച​തി​നെ​തി​രെ ഉ​യ​ർ​ന്ന വി​വാ​ദ​ത്തി​​ന്റെ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തി​ൽ അ​നി​ൽ​കു​മാ​ർ എ.​വി എ​ഴു​തി​യ വി​ശ​ക​ല​നം (ആ​​രു​​ടെ ഭാ​​ര​​താം​​ബ? ആ​​രു​​ടെ ഗോ​​മാ​​താ​​വ്​?) മു​ൻ ല​ക്ക​ത്തി​ൽ ​പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​തി​​ന്റെ മ​റ്റൊ​രു തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​ണ്​ ഇൗ ​വി​ശ​ക​ല​നം.

എം.​എ​ഫ്. ഹു​സൈ​ൻ 2005ൽ ​വ​ര​ച്ച ‘ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി’​​ന്റെ ചി​ത്രം വ​ലി​യ വി​വാ​ദ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. ‘ന​മ്മു​ടെ’ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​നെ ഒ​രു മു​സ്​​ലിം വ​സ്​​ത്രാ​ക്ഷേ​പം ചെ​യ്തു​വെ​ന്ന് സ​വ​ർ​ണ ഫാ​ഷി​സ്റ്റു​ക​ൾ ആേ​ക്രാ​ശി​ച്ചു. അ​തി​നു മ​റു​പ​ടി​യാ​യി ഹു​സൈ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞു: ‘‘എ​നി​ക്കു പ്ര​ധാ​നം, ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ മ​നു​ഷ്യ​രാ​ണ്, അ​തി​​ന്റെ അ​തി​രു​ക​ള​ല്ല.’’1 തു​ട​ർ​ന്ന് സം​ഘ്പ​രി​വാ​ർ ഹു​സൈ​നു നേ​രെ വ​ധ​ഭീ​ഷ​ണി ഉ​യ​ർ​ത്തി. ലോ​ക​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ജ​നാ​ധി​പ​ത്യം എ​ന്ന​ഭി​മാ​നി​ക്കു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ. എം.​എ​ഫ്. ഹു​സൈ​നെ​പ്പോ​ലെ ലോ​ക​പ്ര​ശ​സ്​​ത​നാ​യ ഒ​രു ക​ലാ​കാ​ര​​ന്റെ ജീ​വ​ൻ ഉ​റ​പ്പു​വ​രു​ത്താ​ൻ പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ക​യാ​ണു​ണ്ടാ​യ​ത്. ഒ​ടു​വി​ൽ, ഹു​സൈ​ന് അ​ഭ​യം ന​ൽ​കി​യ​ത് ‘മ​ത​രാ​ജ്യ’​മാ​യ ഖ​ത്ത​റാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​ന്ത്യ​യെ​ന്ന ഭൂ​ദേ​ശ​ത്തെ ‘ദേ​വി’​യാ​യും ‘ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വാ’​യും ഭാ​വ​ന ചെ​യ്യാ​നാ​രം​ഭി​ച്ച​ത് 1860-70ക​ളി​ലാ​ണ്. 1860-70ക​ളി​ൽ ‘ഭാ​ര​ത’​ത്തെ അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ളു​ള്ള ഒ​രു നി​ശ്ചി​ത ഭൂ​ദേ​ശ​മാ​യി കാ​ണാ​ൻ, സ​വ​ർ​ണ​രെ പ്രാ​പ്ത​രാ​ക്കി​യ​ത് ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​രു​ടെ ഭൂ​സ​ർ​വേ​ക​ളും ഭൂ​പ​ട​ങ്ങ​ളു​മാ​ണ്. ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​​ന്റെ ഛായാ​ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും മാ​തൃ​സ്​​തു​തി​ഗാ​ന​ങ്ങ​ളും ഈ ​കാ​ല​യ​ള​വി​ൽ പ്ര​ച​രി​ച്ചു.2

1875ൽ ​ഭാ​ര​തേ​ന്ദു ഹ​രി​ഷ്ച​ന്ദ്ര പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച ‘ഭാ​ര​ത​ഭി​ക്ഷു’ അ​നാ​ഥ​യും നി​രാ​ലം​ബ​യു​മാ​ണ്. 1877ൽ ​ന​ബ​ഗോ​പാ​ൽ മി​ത്ര ക​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ൽ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച ‘ഹി​ന്ദു​മേ​ള’​യി​ൽ പ്ര​ദ​ർ​ശി​പ്പി​ച്ച ‘ഭാ​ര​ത​മാ​ത, ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് രാ​ജ്ഞി​ക്കു മു​ന്നി​ൽ തൊ​ഴു​കൈ​യോ​ടെ ഇ​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ബി​പി​ൻ ച​ന്ദ്ര​പാ​ൽ എ​ഴു​തു​ന്നു: ‘‘ഞ​ങ്ങ​ൾ, ആ​ര്യ​ന്മാ​രു​ടെ പി​ൻ​ത​ല​മു​റ​ക​ൾ, മാ​തൃ​ഭൂ​മി​യെ ദു​ർ​ഗ​യെ​ന്നും കാ​ളി​യെ​ന്നും ജ​ഗ​ധാ​ത്രി​യെ​ന്നും വാ​ഴ്ത്തു​ന്നു. ഇ​ത് മി​ത്തു​ക​ളോ കാ​വ്യ​ബിം​ബ​ങ്ങ​ളോ അ​ല്ല. മാ​താ​വി​​ന്റെ ഭി​ന്ന പ്ര​കാ​ശ​ന​ങ്ങ​ളാ​ണ്. ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ആ​ത്മാ​വാ​ണ് അ​മ്മ... ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ് വി​ദേ​ശി​ക​ൾ​ക്ക് ഇ​ന്ത്യ മാ​ത്ര​മാ​ണ്. അ​വ​ളു​ടെ ബാ​ഹ്യ​വും ജീ​വ​നി​ല്ലാ​ത്ത​തു​മാ​യ രൂ​പ​ത്തെ മാ​ത്ര​മേ അ​വ​ർ​ക്ക​റി​യൂ. ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ് അ​വ​ർ​ക്ക് വെ​റും ഒ​രു തു​ണ്ട് ഭൂ​മി!.. മാ​താ​വി​നെ അ​വ​ർ ഒ​രു സ്​​ഥ​ലം മാ​ത്ര​മാ​യി കാ​ണു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, ഞ​ങ്ങ​ളും ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പൂ​ർ​വി​ക​രും ഭാ​ര​ത​ത്തെ പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ അ​വ​താ​ര​മാ​യും മാ​താ​വാ​യും ആ​രാ​ധി​ക്കു​ന്നു.3

ഒ​രു സ്​​ഥ​ലത്തെ (geobody)​ ‘സ്​​ഥ​ല–​ഭ​ക്തി’ (geopiety) ആ​യി കാ​ണു​ന്ന രോ​ഗാ​തു​ര​മാ​യ സ​വ​ർ​ണ ദേ​ശീ​യ ഭാ​വ​ന​യാ​ണ് ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​നു പി​ന്നി​ൽ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ സ​വ​ർ​ണ ദേ​ശീ​യ​വാ​ദി​ക​ളു​ടെ ദേ​ശീ​യ ഭാ​വ​ന​യെ പ്ര​ചോ​ദി​പ്പി​ച്ച​ത് പു​രാ​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ ‘ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷ’ സ​ങ്ക​ൽ​പ​മാ​യി​രു​ന്നു. പു​രാ​ണ​ങ്ങ​ളി​ലെ സ്​​ഥ​ല-കാ​ല പ​ദ്ധ​തി​ക​ളും സ​ങ്ക​ൽ​പ​ങ്ങ​ളു​മാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഉ​പ​ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ത്തെ ‘ഭാ​ര​ത’​മാ​ക്കി​യ​ത്. 19ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​​ന്റെ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ ബം​ഗാ​ളി​ലെ സ​വ​ർ​ണ​ർ ‘ഭാ​ര​ത’​ത്തെ കു​റി​ച്ച് പു​സ്​​ത​ക​ങ്ങ​ളെ​ഴു​താ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു. മൃ​ത്യു​ഞ്ജ​യ വി​ദ്യാ​ല​ങ്കാ​ർ എ​ന്ന ബ്രാ​ഹ്മ​ണ പ​ണ്ഡി​ത​ൻ 1808ൽ ​ബം​ഗാ​ളി ഭാ​ഷ​യി​ലെ​ഴു​തി​യ ‘രാ​ജ​ബൊ​ലി’​യി​ൽ, അ​തി​പ്രാ​ചീ​ന കാ​ല​ത്തെ ക്ഷ​ത്രി​യ –രാ​ജ​വം​ശാ​വ​ലി, മു​സ്​​ലിം –ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഭ​ര​ണംമൂ​ല​മാ​ണ് ക്ഷ​യി​ച്ച​തെ​ന്ന് വി​ല​പി​ക്കു​ന്നു. ക​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ലെ ഫോ​ർ​ട്ട് വി​ല്യം കോ​ള​ജ് ആ​ണ് ഒ​രു ച​രി​ത്ര​ പാ​ഠ​പു​സ്​​ത​ക​മെ​ഴു​താ​ൻ വി​ദ്യാ​ല​ങ്കാ​രെ ചു​മ​ത​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​ത്. ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ –ബം​ഗാ​ളി ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​രു​ടെ പു​രാ​ണഭാ​വ​ന​യി​ൽ മാ​ത്രം നി​ല​നി​ന്ന ഭാ​ര​തം– രാ​ജ്യ​സ​ങ്ക​ൽ​പ​ത്തെ​യാ​ണ് ച​രി​ത്ര പ​രി​വേ​ഷ​ത്തി​ൽ വി​ദ്യാ​ല​ങ്കാ​ർ ആ​വി​ഷ്‍ക​രി​ച്ച​ത്.4

‘രാ​ജ​ബൊ​ലി’​യി​ലെ ഭാ​ര​ത​സ്​​ഥ​ല വി​വ​ര​ണം ഇ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്: ‘‘ഭൂ​മി​യി​ലെ ഏ​ഴു ദ്വീ​പു​ക​ളി​ൽ ഒ​ന്നാ​യ ജം​ബു​ദ്വീ​പാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ മാ​തൃ​ഭൂ​മി. ജം​ബു​ദ്വീ​പി​ലെ 9 ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഒ​ന്നാ​ണ് ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷം. ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷ​ത്തി​ന്, ഐ​ന്ദ്ര, കേ​ശ​രു, താ​മ്ര​പ​ർ​ണ, ഗാ​വ​സ്​​തി മാ​താ, നാ​ഗ. സൗ​മ്യ വ​രു​ണ, ഗാ​ന്ധാ​ര, കു​മാ​രി​ക എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ 9 ഖ​ണ്ഡ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്. ഇ​വ​യി​ൽ വ​ർ​ണാ​ശ്ര​മ​ വ്യ​വ​സ്​​ഥ പാ​ലി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ഖ​ണ്ഡ​മാ​ണ് കു​മാ​രി​ക. മ​റ്റു ഖ​ണ്ഡ​ങ്ങ​ളി​ൽ അ​ന്ത്യ​ജ​ർ, (ജാ​തി ബാ​ഹ്യ​ർ/അ​വ​ർ​ണ​ർ) താ​മ​സി​ക്കു​ന്നു.’’5

‘ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ മാ​തൃ​ഭൂ​മി’ എ​ന്നു പ​റ​യു​മ്പോ​ൾ, വി​ദ്യാ​ല​ങ്കാ​ർ അ​ർ​ഥ​മാ​ക്കു​ന്ന​ത് ‘ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ സ​വ​ർ​ണ​രെ’​യാ​ണ്. അ​തി​നാ​ൽ, അ​വ​രു​ടെ ‘ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷം’ അ​വ​ർ​ണ​ർ​ക്ക് പ്ര​വേ​ശ​ന​മി​ല്ലാ​ത്ത ഒ​രു ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷ​മാ​ണ്. ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ് എ​ന്ന സ​ങ്ക​ൽ​പം രൂ​പംകൊ​ള്ളു​ന്ന​തു ത​ന്നെ പ​ല​ത​രം ബ​ഹി​ഷ്ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ്. ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഉ​പ​ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ത്തി​ലെ മ​ഹാ​ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​മാ​യ അ​വ​ർ​ണ ജ​ന​ത​യെ പു​റ​ത്താ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടാ​ണ് ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ് പി​റ​വി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത്. ആ​ര്യാ​ധി​നി​വേ​ശ​ക​രു​ടെ ജം​ബു​ദ്വീ​പും ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷ​വും രൂ​പം​കൊ​ണ്ട​ത് ത​ദ്ദേ​ശീ​യ ജ​ന​ത​യെ പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടാ​ണ​ല്ലോ. എ​ത്ര​യോ നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ൾ ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടാ​ണ് ഇ​സ്‍ലാ​മും ബ്രി​ട്ട​നും ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ത്തി​യ​ത്. അ​പ്പോ​ൾ, ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​​ന്റെ ആ​ദി​മ​ശ​ത്രു, ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ അ​വ​ർ​ണ​രാ​ണെ​ന്നു വ്യ​ക്ത​മാ​ണ​ല്ലോ?

ഇ​ന്നു നാം ​കാ​ണു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ‘ഭൂ​ദേ​ശ ഭൂ​പ​ടം’ (territorial map) യ​ഥാ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ വ​ര​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത് 19ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​​ന്റെ ര​ണ്ടാം പ​കു​തി​യി​ലാ​ണ്. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ആ​ധു​നി​ക ഭൂ​പ​ട വി​ജ്ഞാ​നീ​യ​മ​നു​സ​രി​ച്ച് രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​താ​ണ് ഇ​ന്ന​ത്തെ ഭൂ​പ​ടം. ജം​ബു​ദ്വീ​പ്, മെ​റു​പ​ർ​വ​തം, ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷം എ​ന്നൊ​ക്കെ പ​റ​ഞ്ഞ​വ​ർ​ക്ക് സ്​​ഥ​ല​പ​ര​മാ​യ ഒ​രു ധാ​ര​ണ​യു​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. 19ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ വം​ശാ​വ​ലി പ​ണ്ഡി​ത​രും ഇ​ക്കാ​ര്യ​ത്തി​ൽ അ​ജ്ഞ​രാ​യി​രു​ന്നു. ചി​ല പു​രാ​ണ​ങ്ങ​ൾ ഭൂ​മി​യെ ഒ​രു പ​ര​ന്ന പ്ര​ത​ല​മാ​യി ക​ണ്ടു. ദ്വീ​പു​ക​ൾ താ​മ​ര​യു​ടെ ഇ​ത​ളു​പോ​ലെ​യാ​ണ്. മ​റ്റു ചി​ല പു​രാ​ണ​ങ്ങ​ൾ ഭാ​ര​ത​ത്തെ ‘അ​ർ​ധ​ച​ന്ദ്ര​നാ’​യും ‘ത്രി​കോ​ണ’​മാ​യും, ‘അ​സ​മ​ച​തു​ര’​മാ​യും ‘കു​ല​യ്ക്കു​ന്ന വി​ല്ലാ’​യും വെ​ള്ള​ത്തി​ൽ ഒ​ഴു​കി​ന​ട​ക്കു​ന്ന ‘കൂ​ർ​മ’​മാ​യും ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു.6

ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലെ ‘map’നു ​സ​മാ​ന​മാ​യ വാ​ക്കു​ക​ൾ സം​സ്​​കൃ​ത​ത്തി​ലി​ല്ല. ഭൂ​പ​ട​ത്തി​ന് ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന ‘ന​ക്ഷ’ (naksha) എ​ന്ന​ത് അ​റ​ബി വാ​ക്കാ​ണ്. ചി​ത്രം, ആ​ലേ​ഖ്യം എ​ന്നീ വാ​ക്കു​ക​ൾ​ക്കും ഭൂ​പ​ടം എ​ന്ന അ​ർ​ഥ​മി​ല്ല. ‘ഭൂ​പ​ടം’ (map) എ​ന്ന​ത് ഒ​രു ഭൂ​ദേ​ശ​ത്തി​​ന്റെ അ​മൂ​ർ​ത്ത പ്ര​തി​നി​ധാ​ന​മാ​ണ്.7 തു​ണി​യി​ലും ലോ​ഹ​ത്ത​കി​ടി​ലും വ​ര​ച്ച ഭൂ​പ​ട​ങ്ങ​ൾ പ്ര​ദ​ർ​ശി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് അ​മ്പ​ല​ങ്ങ​ളി​ലും പു​ണ്യ​സ്​​ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലു​മാ​യി​രു​ന്നു. പു​രാ​ണ ആ​ലേ​ഖ്യ​ങ്ങ​ൾ കൂ​ടാ​തെ, ‘ഭൂ​ഗോ​ള’​ങ്ങ​ളും പ്ര​ദ​ർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. പു​രാ​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭൂ​മി​സ​ങ്ക​ൽ​പ​ത്തെ ആ​ദ്യ​മാ​യി തി​രു​ത്തി​യ​ത് യൂ​റോ​പ്യ​ൻ ഭൂ​ഗോ​ള നി​ർ​മാ​താ​ക്ക​ളാ​ണ്. സ്വ​ന്തം ആ​വാ​സ​സ്​​ഥ​ല​ത്തെ ത്രി​കോ​ണ​മാ​യും കൂ​ർ​മ​മാ​യും ക​ണ്ടി​രു​ന്ന സ​വ​ർ​ണ​രെ ആ​ദ്യ​മാ​യി ഭൂ​ദേ​ശ ഭൂ​പ​ട​ത്തി​​ന്റെ ബാ​ല​പാ​ഠ​ങ്ങ​ൾ പ​ഠി​പ്പി​ക്കാ​ൻ യൂ​റോ​പ്യ​ർ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. ഭൂ​ഗോ​ള​ങ്ങ​ൾ പ്ര​ച​രി​പ്പി​ച്ച​തോ​ടെ, അ​തി​​ന്റെ ഭൗ​മ​സ​യ​ൻ​സ്​ മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്ന​തി​നു പ​ക​രം, സ​വ​ർ​ണ​ർ അ​തി​നെ പു​രാ​ണ ഭാ​ര​ത​ഭാ​വ​ന​യി​ലേ​ക്കു വി​ള​ക്കി​ച്ചേ​ർ​ത്തു. ഭൂ​ഗോ​ള​ത്തി​​ന്റെ വ​ട​ക്ക് ജം​ബു​ദ്വീ​പും ഇ​രു​വ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ങ്ങ​ളും താ​ഴെ ക​ട​ലു​ക​ളും ചി​ത്രീ​ക​രി​ച്ചു.8

സ​വ​ർ​ണ​രു​ടെ ഭൂ​ഗോ​ള​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ഭൂ​പ​ട​ത്തി​​ന്റെ സ​യ​ന്റി​ഫി​ക്കാ​യ സ്​​ഥ​ല​സ​ങ്ക​ൽ​പം മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. കാ​ര​ണം, പു​രാ​ണ സ്​​ഥ​ല-ഭൂ​ഗോ​ള നി​ർ​മാ​താ​ക്ക​ൾ​ക്ക് ‘നി​ർ​ദേ​ശാ​ങ്ക ഭൂ​പ​ട​വി​ജ്ഞാ​നീ​യ’ത്തെ (Coordinate Cartography)​ കു​റി​ച്ചോ സ്​​ഥ​ല​ത്തി​​ന്റെ അ​ള​വി​നെ കു​റി​ച്ചോ ഒ​ന്നും അ​റി​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്ന. ഒ​രു പ്ര​ത​ലത്തി​ലെ (ഗ്രി​ഡ്)​ ഒ​രു ബി​ന്ദു​വി​​ന്റെ സ്​​ഥാ​നം സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സം​ഖ്യ​ക​ളാ​ണ് ‘നി​ർ​ദേ​ശാ​ങ്ക​ങ്ങ​ൾ (coordinates). ഗ്രി​ഡു​ക​ൾ​ക്ക് ര​ണ്ട് അ​ക്ഷ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട് തി​ര​ശ്ചീ​ന അ​ക്ഷ​ത്തെ x അ​ക്ഷ​മെ​ന്നും ലം​ബ അ​ക്ഷ ത്തെ y അ​ക്ഷ​മെ​ന്നും പ​റ​യു​ന്നു –പ​ര​സ്​​പ​ര ഭി​ന്ന​വും വ്യ​ത്യ​സ്​​ത​വു​മാ​യ സ്​​ഥ​ല​ങ്ങ​ളെ ഏ​കീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും മാ​ന​ക​വ​ത്ക​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ക. തു​ട​ർ​ന്ന് അ​വ​യെ കാ​ർ​ട്ടീ​ഷ്യ​ൻ നി​ർ​ദേ​ശാ​ങ്ക​മാ​തൃ​ക​യി​ൽ അ​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​ണ് ആ​ധു​നി​ക ഭൂ​പ​ടം. സ്​​ഥ​ല​ങ്ങ​ളെ ഗു​ണ​പ​ര​മോ പ്ര​തീ​കാ​ത്മ​ക​മോ ആ​യി ഭൂ​പ​ടം ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കി​ല്ല. തി​ക​ച്ചും അ​ള​വു​പ​ര​മാ​യ സ്​​ഥ​ല​സ​ങ്ക​ൽ​പ​മാ​ണ് ഭൂ​പ​ട​ത്തി​നു​ള്ള​ത്.

എ​ന്നാ​ൽ, സ​വ​ർ​ണ​ർ നി​ർ​മി​ച്ച ഭൂ​പ​ട​ങ്ങ​ളി​ലെ സ്​​ഥ​ല​ങ്ങ​ളെ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​ത് പാ​പ-പു​ണ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​ലാ​ണ്. മാ​തൃ​ഭൂ​മി​യെ ‘പു​ണ്യ​ഭൂ​മി’​യാ​യി കാ​ണു​ന്ന​ത് അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ്. പു​രാ​ണ ഭൂ​പ​ട​ങ്ങ​ളു​ടെ മു​ക​ള​റ്റ​ത്ത് മെ​റു/​കൈ​ലാ​സ പ​ർ​വ​ത​ത്തെ കാ​ണാം. ഈ ​ഭൂ​പ​ട​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് കൃ​ത്യ​മാ​യ ദി​ക്കു​ക​ളോ അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ളോ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ആ​ധു​നി​ക ഭൂ​പ​ട​ത്തി​ലെ അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ൾ, ദേ​ശ​ത്തി​​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീ​യാ​ധി​കാ​ര പ​രി​ധി​യെ​യാ​ണ് സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്. അ​ത് ദേ​ശം-വി​ദേ​ശം എ​ന്ന വി​ഭ​ജ​ന​ത്തെ പ്ര​തി​നി​ധാ​നം​ചെ​യ്യു​ന്നു. നി​ക്കോ​സ്​ പൗ​ളാ​ങ്സാ​ഡ് പ​റ​യു​ന്നു: ‘‘ആ​ധു​നി​കാ​ർ​ഥ​ത്തി​ലു​ള്ള അ​തി​ർ​ത്തി​സ​ങ്ക​ൽ​പം, ‘സ്വ-ദേ​ശി’​ക​ളെ​യും ‘വി-ദേ​ശി’​ക​ളെ​യും വേ​ർ​തി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇ​ത് ആ​ധു​നി​ക മു​ത​ലാ​ളി​ത്ത​ത്തി​​ന്റെ ഭൂ​ദേ​ശാ​ധി​കാ​ര​വും ഭൂ​ദേ​ശ​വ്യാ​പ​ന​വു​മാ​യി ഇ​ഴ​ചേ​ർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു.’’9

ഭാ​ര​തം എ​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു​ദ്ദേ​ശി​ച്ച​ത് വി​ന്ധ്യ​നു വ​ട​ക്ക് ക​ല​മാ​നു​ക​ൾ ഉ​ള്ള​തും അ​തി​നാ​ൽ, യാ​ഗം​ചെ​യ്യാ​ൻ പ​റ്റി​യ​തു​മാ​യ ‘ആ​ര്യാ​വ​ർ​ത്ത’​ത്തെ​യാ​യി​രു​ന്നു. തെ​ക്കെ ഇ​ന്ത്യ​യെ ‘പാ​പ​ഭൂ​മി’​യും ‘മ്ലേ​ച്ഛ​ദേ​ശ’​വു​മാ​യി​ട്ടാ​ണ്, ഇ​ങ്ങോ​ട്ടു​ള്ള കു​ടി​യേ​റ്റ​ത്തി​നു മു​മ്പ് ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​ർ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. 19ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലാ​രം​ഭി​ച്ച ‘ഭാ​ര​ത​മാ​താ/ഭാ​ര​താം​ബ’​യു​ടെ ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ ബ​ഹി​ഷ്ക​ര​ണം സ്​​ഥ​ല​പ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. ആ​ദ്യ​ത്തേ​ത്, അ​വ​ർ​ണ ജ​ന​ത​യെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ, ര​ണ്ടാ​മ​ത്തേ​ത് തെ​ക്കെ ഇ​ന്ത്യ​യെ​യാ​കെ ഭാ​ര​താം​ബ​യി​ൽ​നി​ന്നു പു​റം​ത​ള്ളു​ന്നു.

ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​​ന്റെ സ​ന്താ​ന​ങ്ങ​ൾ ആ​രെ​ന്ന് ആ​ർ​ക്കെ​ങ്കി​ലും സം​ശ​യ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ൽ ബി​പി​ൻ ച​ന്ദ്ര​പാ​ലി​​ന്റെ വി​ശ​ദീ​ക​ര​ണം നോ​ക്കു​ക: ‘‘ഭാ​ര​ത​ത്തി​​ന്റെ ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യ ഏ​ക​ത​യും അ​വി​ട​ത്തെ ജ​ന​ത​യു​ടെ വ്യ​ക്തി​ത്വ​വും നി​രാ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ അ​റി​യ​ണം, ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ മാ​തൃ​ഭൂ​മി​യെ ഞ​ങ്ങ​ൾ ‘ഇ​ന്ത്യ’ എ​ന്ന വൈ​ദേ​ശി​ക​പ്പേ​രു​കൊ​ണ്ട​ല്ല വി​ളി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. ‘ഹി​ന്ദു​സ്​​ഥാ​ൻ’ എ​ന്നു​പോ​ലും ഞ​ങ്ങ​ൾ വി​ളി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. ഈ ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ ആ​ര്യ​ൻ ജ​ന​ത അ​വ​രു​ടെ മാ​തൃ​ഭൂ​മി​യെ വി​ളി​ച്ച​ത്, ‘ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷം’ എ​ന്നാ​ണ്.’’10 ‘ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷ​ത്തി​ലെ ജ​ന​ത’ ‘ഞ​ങ്ങ​ൾ’ എ​ന്നീ വാ​ക്കു​ക​ൾ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ എ​ല്ലാ മ​നു​ഷ്യ​രെ​യും പ്ര​തി​നി​ധാ​നം​ചെ​യ്യു​ന്നി​ല്ല.

ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ‘ആ​ര്യ​ൻ ജ​ന​ത’മാ​ത്ര​മാ​ണ് ബി​പി​ൻ ച​ന്ദ്ര​പാ​ലി​​ന്റെ മ​ന​സ്സി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത്. ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ ‘രാ​മ​രാ​ജ്യം’ യ​ഥാ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ പാ​ലി​​ന്റെ ‘ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷം’ ത​ന്നെ​യാ​ണ്. ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷം അ​വ​ർ​ണ​രെ​യും തെ​ക്കെ ഇ​ന്ത്യ​യെ​യും പ​രോ​ക്ഷ​മാ​യി ബ​ഹി​ഷ്ക​രി​ക്കു​മ്പോ​ൾ ‘രാ​മ​രാ​ജ്യം’ എ​ന്ന പ്ര​തീ​ക​ത്തി​ലൂ​ടെ ഗാ​ന്ധി അ​വ​ർ​ണ​ർ​ക്കു ഒ​രു താ​ക്കീ​താ​ണ് ന​ൽ​കു​ന്ന​ത്. വ​ർ​ണ/ജാ​തി​ വ്യ​വ​സ്​​ഥ ലം​ഘി​ക്കാ​ൻ, അ​വ​ർ​ണ​ർ ത​യാ​റാ​യാ​ൽ, അ​വ​ർ​ക്കു ശം​ബൂ​ക​​ന്റെ ഗ​തി​യാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്ന ഉ​ഗ്ര​മാ​യ മു​ന്ന​റി​യി​പ്പ്! ‘ഇ​ന്ത്യ’​യെ​ന്ന പേ​ര് ഒ​രു സ്​​ഥ​ല​നാ​മം മാ​ത്ര​മാ​ണെ​ന്ന യൂ​റോ​പ്യ​ൻ വാ​ദം ബി​പി​ൻ ച​ന്ദ്ര​പാ​ലി​നെ വ​ല്ലാ​തെ ചൊ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ‘‘ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ സ്​​ഥാ​പി​ച്ച സ്​​കൂ​ൾ, കോ​ള​ജ്, നി​യ​മം, കോ​ട​തി, പ​ട്ടാ​ളം, ബ്യൂ​റോ​ക്ര​സി, പ​ത്രം തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​യി​ലൂ​ടെ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ര​നെ നി​ർ​മി​ക്കു​ന്ന​തി​നുമു​മ്പ്, ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ര​ൻ എ​ന്നൊ​രു ജീ​വി, ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ നി​ല​നി​ന്നി​ട്ടി​ല്ല​േ​ത്ര!’’ എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു പാ​ലി​ന്റെ ശ​കാ​രം.11

ബിപിൻ ചന്ദ്രപാൽ,രുക്മാബായി

ഉ​ത്ത​ര​പ്ര​ദേ​ശി​ലെ​യും ബം​ഗാ​ളി​ലെ​യും ആ​ധു​നി​ക വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം കി​ട്ടി​യ മ​ധ്യ​വ​ർ​ഗ സ​വ​ർ​ണ​രാ​ണ് ഭാ​ര​ത​മാ​താ സ​ങ്ക​ൽ​പ​ത്തി​​ന്റെ ഉ​പ​ജ്ഞാ​താ​ക്ക​ൾ. ഉ​ത്ത​ര​പ്ര​ദേ​ശു​കാ​ര​നാ​യ രാ​ജ ശി​വപ്ര​സാ​ദാ​ണ് ആ​ദ്യ​മാ​യി ഹി​ന്ദി​യി​ൽ ഒ​രു ച​രി​ത്ര പാ​ഠ​പു​സ്​​ത​കം (1864) ര​ചി​ച്ച​ത്. ഈ ​പു​സ്​​ത​ക​ത്തി​ലാ​ണ് ആ​ദ്യ​മാ​യി ഇ​ന്ത്യ​യെ കൃ​ത്യ​മാ​യ അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ളു​ള്ള ‘ദേ​ശ’​മാ​യും, ‘ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വാ’​യും ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ച​രി​ത്രം, സ്​​ഥ​ലം, ദേ​ശീ​യ​ത എ​ന്നി​വ​യെ പ​ര​സ്​​പ​രം ബ​ന്ധി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സ​വ​ർ​ണ ദേ​ശ –രാ​ഷ്ട്ര ഭാ​വ​ന​യു​ടെ തു​ട​ക്കം ഈ ​കൃ​തി​യി​ൽ കാ​ണാം. ആ​ധു​നി​കച​രി​ത്രം ദേ​ശ – രാ​ഷ്ട്ര ച​രി​ത്ര​മാ​ണ്. ശി​വപ്ര​സാ​ദി​​ന്റെ ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​നെ​യും ആ​ര്യ​ൻ നി​വാ​സി​ക​ളെ​യും മൂ​ന്നു​ത​രം അ​യി​ത്ത​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു സം​ര​ക്ഷി​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​വ​ർ​ണ​ർ, മു​സ്‍ലിം​ക​ൾ, ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ എ​ന്നീ മൂ​ന്ന് അ​സു​ര –അ​യി​ത്ത​ക്കാ​രി​ൽ​നി​ന്നു സം​ര​ക്ഷി​ക്കാ​ൻ ശി​വ​പ്ര​സാ​ദ് മാ​തൃ​ഭൂ​മി​യെ ‘ദേ​വി’​യാ​യി സ​ങ്ക​ൽ​പി​ച്ചു. ദേ​വീ​ഭാ​വ​ന അ​ഭി​സം​ബോ​ധ​ന ചെ​യ്യു​ന്ന​ത് ആ​ൺ​മ​ക്ക​ളെ​യാ​ണ്. അ​വ​ർ മാ​താ​വി​​ന്റെ സ​ന്താ​ന​ങ്ങ​ളാ​ണ്. അ​മ്മ​ക്കു​വേ​ണ്ടി ജീ​വ​ൻ കൊ​ടു​ക്കാ​ൻ ത​യാ​റാ​കു​ന്ന സ​വ​ർ​ണ​പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ പ്ര​സ്​​ഥാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു ഇ​ന്ത്യ​ൻ ദേ​ശീ​യ പ്ര​സ്​​ഥാ​നം.

കോ​ടാ​നു​കോ​ടി ദേ​വ​ൻ​മാ​രും ദേ​വി​ക​ളു​മു​ള്ള ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ പു​തി​യൊ​രു ‘ദേ​വി’ ജ​നി​ച്ചു. ക്ര​മേ​ണ, ‘ഭാ​ര​ത​മാ​താ’​യെ​ന്ന ദേ​വ​ത, ഇ​ന്ത്യ​യെ​ന്ന ഭൂ​ദേ​ശ​ത്തി​​ന്റെ​യും ദേ​ശ –രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​​ന്റെ ദൃ​ശ്യപ്ര​തീ​ക​മാ​യി മാ​റി. 1905ൽ ​അ​ബ​നീ​ന്ദ്ര​നാ​ഥ ടാ​ഗോ​ർ, ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​ന് ദൃ​ശ്യ​രൂ​പം ന​ൽ​കി. 1905ലെ ​ബം​ഗാ​ൾ വി​ഭ​ജ​ന​ത്തി​നെ​തി​രാ​യ സ്വ​ദേ​ശി പ്ര​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി അ​ബ​നീ​ന്ദ്ര​നാ​ഥ ടാ​ഗോ​ർ വ​ര​ച്ച ‘വം​ഗ​മാ​താ’ എ​ന്ന ചി​ത്ര​മാ​ണ്, പി​ന്നീ​ട് ‘ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ്’​ ആയ​ത്. കാ​വി​ക്കൊ​ടി, ഗോ​ത​മ്പു​മ​ണി​ക​ൾ, വേ​ദ​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ കൈ​ക​ളി​ലേ​ന്തി​യ ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​നെ​യാ​ണ് ടാ​ഗോ​ർ വ​ര​ച്ച​ത്. ഹി​ന്ദു ഫാ​ഷി​സ​ത്തി​​ന്റെ ആ​ദി പി​താ​വാ​യ വി​വേ​കാ​ന​ന്ദ​​ന്റെ ശി​ഷ്യ​യാ​യ സി​സ്റ്റ​ർ നി​വേ​ദി​ത ഈ ​ചി​ത്ര​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചെ​ഴു​തി: ‘‘മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യ ഈ ​ചി​ത്ര​ത്തി​ൽ... ഭാ​ര​ത​മാ​താ ഹ​രി​ത​ഭൂ​മി​യി​ൽ നി​ൽ​ക്കു​ന്നു. അ​വ​ൾ​ക്കു പി​ന്നി​ൽ നീ​ലാ​കാ​ശം. കാ​ലി​ന​ടി​യി​ൽ വെ​ള്ള​ത്താ​മ​ര... അ​വ​ളു​ടെ നാ​ലു കൈ​ക​ൾ ദേ​വീ​ശ​ക്തി​യു​ടെ പ്ര​തീ​ക​ങ്ങ​ളാ​ണ്.’’12 അ​ബ​നീ​ന്ദ്ര​നാ​ഥ ടാ​ഗോ​റി​​ന്റെ ചി​ത്രം അ​ച്ച​ടി​ച്ചു വ​ന്ന​പ്പോ​ൾ സ്​​കൂ​ൾ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​യും പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത് അ​നു​ശീ​ല​ൻ സ​മി​തി നേ​താ​വു​മാ​യ നാ​ഗേ​ന്ദ്ര​നാ​ഥ് സെ​ൻ ഗു​പ്ത എ​ഴു​തി: ‘‘ഈ ​ചി​ത്രം കാ​ണു​മ്പോ​ഴു​ള്ള വി​കാ​രം പ​റ​ഞ്ഞ​റി​യി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. അ​മ്മ​യു​ടെ സൈ​ന്യ​ത്തി​ൽ ഒ​രം​ഗ​മാ​വു​ക എ​ന്ന​തി​ൽ ക​വി​ഞ്ഞ ഒ​രാ​ഗ്ര​ഹ​വും എ​നി​ക്കി​ല്ല. അ​മ്മ​ക്ക് സ​മ​ർ​പ്പി​ക്കാ​ന​ല്ലാ​തെ മ​റ്റെ​ന്തു ജീ​വി​ത​മാ​ണ് മ​ക്ക​ൾ​ക്കു​ള്ള​ത്?’’13 സു​ബ്ര​ഹ്മ​ണ്യ​ഭാ​ര​തി​യു​ടെ ത​മി​ഴ് വാ​രി​ക​യാ​യ ‘ഇ​ന്ത്യ’​യി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ് തെ​ക്കേ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ത്തു​ന്ന​ത്. ഭാ​ര​ത് മാ​താ​വി​നെ, ഭാ​ര​തി ‘പു​തു​വ​ർ​ഷ​ദേ​വി’​യെ​ന്നു വി​ളി​ച്ചു. ആ ​ല​ക്ക​ത്തി​ൽ വ​ന്ദേ​മാ​ത​രം! വ​ന്ദേ​മാ​ത​രം! എ​ന്നും അ​ച്ച​ടി​ച്ചി​രു​ന്നു. വ​ട​ക്കേ ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ​നി​ന്നു വ്യ​ത്യ​സ്​​ത​മാ​യി, സു​ബ്ര​ഹ്മ​ണ്യ​ഭാ​ര​തി​യു​ടെ ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​​ന്റെ ഒ​രു കൈ​യി​ൽ ഉ​ർ​ദു ലി​പി​യി​ൽ ‘അ​ല്ലാ​ഹു അ​ക്ബ​ർ’ എ​ന്നെ​ഴു​തി​യ ഒ​രു ബാ​ന​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മ​റ്റൊ​രു കൈ​യി​ൽ ദേ​വ​നാ​ഗ​രി​യി​ലു​ള്ള വ​ന്ദേ​മാ​ത​ര​വും. മു​സ്​​ലിം ഉ​ൾ​െ​പ്പ​ടെ നാ​ല് സ​ന്താ​ന​ങ്ങ​ളും മാ​താ​വി​​ന്റെ പാ​ദ​ങ്ങ​ളി​ൽ ന​മ​സ്​​ക​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​ട്ടാ​ണ് ചി​ത്രീ​ക​ര​ണം.

സ​വ​ർ​ണ​രു​ടെ ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ് ക്ര​മേ​ണ ര​ക്ത​ദാ​ഹി​യും ഭീ​ക​ര രൂ​പി​ണി​യു​മാ​യി മാ​റു​ക​യാ​ണു​ണ്ടാ​യ​ത്. അ​വ​ൾ മ​ക്ക​ളി​ൽ​നി​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത് ശ​ത്രു​ക്ക​ളു​ടെ ത​ല​ക​ളും ചോ​ര​യു​മാ​ണ്. 1919ൽ ​ഫൈ​സാ​ബാ​ദി​ൽ ആ​യു​ധ​ധാ​രി​ണി​യാ​യ ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​​ന്റെ ക​ല​ണ്ട​ർ അ​ച്ച​ടി​ച്ചു. തു​ട​ർ​ന്ന്, ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​നെ സം​ഹാ​ര​രു​ദ്ര​യാ​യ ദു​ർ​ഗ​യാ​യി ചി​ത്രീ​ക​രി​ച്ചു. ബം​ഗാ​ളി​ലെ സ​വ​ർ​ണ​ർ മാ​ത്ര​മേ ദു​ർ​ഗ​യെ ആ​രാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. അ​വ​ർ​ണ​രു​ടെ ദൈ​വ​മാ​യ മ​ഹി​ഷാ​സു​ര​നെ കൊ​ന്ന്, ശ​വ​ത്തി​നു​മേ​ൽ താ​ണ്ഡ​വ​മാ​ടു​ന്ന ദു​ർ​ഗ​യാ​യി മാ​റു​ന്ന ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​​ന്റെ രൂ​പ​കം പ​റ​യു​ന്ന​ത് എ​ന്താ​ണ്? ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​രി​ൽ​നി​ന്ന് എ​ന്നെ​ങ്കി​ലും ഇ​ന്ത്യ സ്വ​ത​ന്ത്ര​മാ​യാ​ൽ, ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ് അ​വ​ർ​ണ​രോ​ട് ദ​യാ​ലു ആ​യി​രി​ക്കി​ല്ല. ഇ​ന്ത്യ​യെ ദു​ർ​ഗ–​കാ​ളി​യാ​യി ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​മ്പോ​ൾ, അ​വ​ർ​ണ​രും മു​സ്‍ലിം​ക​ളും അ​വ​ൾ​ക്കു താ​ണ്ഡ​വ​മാ​ടാ​നു​ള്ള ശ​രീ​ര​ങ്ങ​ൾ മാ​ത്രം! ഈ ​മാ​തൃ​പൂ​ജ പ​രോ​ക്ഷ​മാ​യ അ​വ​ർ​ണ- മു​സ്​​ലിം ന​ര​ഹ​ത്യാ പൂ​ജ​യാ​ണ്. വി​ദേ​ശ ശ​ക്തി​യി​ൽ​നി​ന്നു മോ​ച​നം തേ​ടു​ന്ന ഒ​രു രാ​ജ്യ​ത്തെ അ​റു​ത്ത ശി​ര​സ്സു​ക​ൾ കോ​ർ​ത്ത മാ​ല​യ​ണി​ഞ്ഞ്, ചോ​ര​യി​റ്റു​ന്ന നാ​ക്കു നീ​ട്ടി, ശ​വ​ത്തി​നു​മേ​ൽ താ​ണ്ഡ​വ​മാ​ടു​ന്ന ദു​ർ​ഗ​യാ​യി ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന ഭാ​വ​ന, ലോ​ക​ത്ത് മ​റ്റൊ​രി​ട​ത്തു​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല.

ഭാ​വി​യി​ലെ സ്വ​ത​ന്ത്ര ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ, അ​വ​ർ​ണ​ർ​ക്കും മു​സ്‍ലിം​ക​ൾ​ക്കും ഭൗ​തി​ക​മാ​യി നി​ല​നി​ൽ​ക്കാ​മെ​ങ്കി​ലും, സാം​സ്​​കാ​രി​ക​വും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​വും അ​സ്​​തി​ത്വ​പ​ര​വു​മാ​യ സ്​​ഥാ​ന​മു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കി​ല്ലെ​ന്ന ഘോ​ര​മാ​യ ഭീ​ഷ​ണി​യു​ടെ രൂ​പ​ക​മാ​ണ് ഭാ​ര​ത​മാ​താ. ദു​ർ​ഗ​യു​ടെ ക​ഴു​ത്തി​ലെ മാ​ല​യി​ലു​ള്ള അ​റു​ത്തെ​ടു​ത്ത ശി​ര​സ്സു​ക​ൾ ഓ​ർ​മി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ആ​ദി​മ നി​വാ​സി​ക​ൾ​ക്കെ​തി​രെ ആ​ര്യ​ന്മാ​ർ ന​ട​ത്തി​യ കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​ക​ളെ​യാ​ണ്. പ​രാ​ജി​ത​രാ​യ നാ​ട്ടു​കാ​രു​ടെ ജ​ഡ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​മേ​ലാ​ണ് ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​​ന്റെ താ​ണ്ഡ​വ​ലീ​ല. ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ​ക്കെ​തി​രാ​യ ‘സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മ​ര’​ത്തി​​ന്റെ ച​രി​ത്ര​ഭൂ​മി​ക​യി​ൽ, ദേ​ശ​ത്തി​നു കാ​ളീ​രൂ​പം ന​ൽ​കു​ന്ന​ത് ഒ​ട്ടും നി​ർ​ദോ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. സ്വ​ത​ന്ത്ര​മാ​കു​ന്ന ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ്, അ​വ​ളു​ടെ സ​വ​ർ​ണ സ​ന്താ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത് അ​വ​ർ​ണ–​ മു​സ്‍ലിം​ക​ളു​ടെ ചോ​ര​യാ​യി​രി​ക്കും. ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ്, ‘കൊ​ല​മാ​താ​വ്’ ആ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്ന മു​ന്ന​റി​യി​പ്പാ​ണി​ത്.

ഭാ​ര​ത​മാ​താ സ​ങ്ക​ൽ​പ​ത്തെ കൂ​ടു​ത​ൽ വി​കാ​ര​തീ​വ്ര​വും സ​വ​ർ​ണ ബ​ഹു​ജ​നപ്രി​യ​വു​മാ​ക്കി​യ​ത് ബ​ങ്കിം ചന്ദ്ര ചാ​റ്റ​ർ​ജി​യു​ടെ ‘ആ​ന​ന്ദ​മ​ഠം’ (1882) എ​ന്ന നോ​വ​ലാ​ണ്. 1777ൽ ​ബം​ഗാ​ളി​ൽ ന​ട​ന്ന സ​ന്യാ​സി-ഫ​ക്കീ​ർ ല​ഹ​ള​യെ മു​ൻ​നി​ർ​ത്തി എ​ഴു​തി​യ നോ​വ​ലാ​ണ് ‘ആ​ന​ന്ദ​മ​ഠം’. ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ​ക്കെ​തി​രാ​യ ഈ ​ല​ഹ​ള​യി​ൽ സ​വ​ർ​ണ സ​ന്യാ​സി​മാ​രും സൂ​ഫി ഫ​ക്കീ​ർ​മാ​രും പ​ങ്കെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, ആ​ന​ന്ദ​മ​ഠ​ത്തി​ൽ ‘ഫ​ക്കീ​ർ’​മാ​രെ ഒ​ഴി​വാ​ക്കി. ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​​ന്റെ സ്വ​പ്ര​ഖ്യാ​പി​ത സ​ന്താ​ന​ങ്ങ​ളാ​യ ഒ​രു​കൂ​ട്ടം സ​വ​ർ​ണ​ർ, മു​സ്‍ലിം​ക​ൾ​ക്കെ​തി​രെ ന​ട​ത്തു​ന്ന കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​യു​ടെ​യും കൊ​ള്ളി​വെ​പ്പി​​ന്റെ​യും ക​ഥ​യാ​ണ് ‘ആ​ന​ന്ദ​മ​ഠം’. ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​രെ സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളും അ​ധ്യാ​പ​ക​രു​മാ​യി​ട്ടാ​ണ് ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ‘‘എ​വി​ടെ ക​ണ്ടാ​ലും മു​സ​ൽ​മാ​നാ​യ ആ​രെ​യും പി​ടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട​വ​ർ മ​ർ​ദി​ക്കു​ക​യും പ​ണം കി​ട്ടു​മെ​ന്നു​ള്ളി​ട​ത്ത് കൊ​ല്ലു​ക​യും ചെ​യ്തു... മു​സ​ൽ​മാ​ന്മാ​രു​ടെ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ൾ ചു​ട്ട് ചാ​മ്പ​ലാ​ക്കി... മു​സ്‍ലിം​ക​ളു​ടെ ത​ല​വെ​ട്ടി നീ​ക്കി, ‘ഹ​രി​ഹ​രി’ എ​ന്ന ജ​യ​ഭേ​രി ഉ​യ​ർ​ത്തി മു​ന്നേ​റും.14

മ​റ്റൊ​രി​ട​ത്ത്, ‘‘ചി​ല​ർ മ​രി​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ മു​ഖ​ത്ത് ച​വി​ട്ടി... വ​ള​രെ​പ്പേ​ർ ഒ​ന്നി​ച്ച് കൂ​ട്ട​മാ​യി മു​സ​ൽ​മാ​ൻ​മാ​രു​ടെ ഗ്രാ​മ​ത്തി​ലേ​ക്ക് ചെ​ന്ന് അ​വ​രു​ടെ വീ​ടു​ക​ൾ തീ​വെ​ച്ച് ന​ശി​പ്പി​ച്ചു... ഞ​ങ്ങ​ൾ മു​സ​ൽ​മാ​ൻ​മാ​രെ കീ​ഴ​ട​ക്കി. രാ​ജ്യം വീ​ണ്ടും ഹി​ന്ദു​ക്ക​ളു​ടേ​താ​യി...15

ബങ്കിം ചന്ദ്ര ചാറ്റർജി,മിഖായേൽ ബക്തിൻ

1875ൽ ​ബ​ങ്കിം എ​ഴു​തി​യ ‘വ​ന്ദേ​മാ​ത​രം’ –ഈ ​നോ​വ​ലി​ൽ കൂ​ട്ടി​ച്ചേ​ർ​ത്തു. ഈ ​പാ​ട്ടി​​ന്റെ ആ​ദ്യ​ശീ​ർ​ഷ​കം ‘വ​ന്ദ​ന’ എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. ആ​ന​ന്ദ​മ​ഠ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും വ​ന്ദേ​മാ​ത​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും ബ​ങ്കിം ച​ന്ദ്ര സൃ​ഷ്​​ടി​ച്ച ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ്, അ​വ​ളു​ടെ സ​ന്താ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​ത് മു​സ്‍ലിം​ക​ളു​ടെ ചോ​ര​യാ​ണ്. 1905ലെ ​സ്വ​ദേ​ശി പ്ര​സ്​​ഥാ​നം വ​ന്ദേ​മാ​ത​ര​ത്തെ ദേ​ശീ​യ പ്ര​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​​ന്റെ കേ​ന്ദ്ര മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​മാ​യി ഉ​യ​ർ​ത്തി. 1896ലെ ​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ സ​മ്മേ​ള​ന​ത്തി​ലാ​ണ് ര​വീ​ന്ദ്ര​നാ​ഥ ടാ​ഗോ​ർ സം​ഗീ​തം ന​ൽ​കി​യ ‘വ​ന്ദേ​മാ​ത​രം’ ആ​ദ്യ​മാ​യി പാ​ടി​യ​ത്. ഇ​ന്ത്യ​ൻ ദേ​ശീ​യ പ്ര​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​​ന്റെ ‘ഋ​ഷി’ എ​ന്നാ​ണ് ബ​ങ്കിം ച​ന്ദ്ര​യെ അ​ര​വി​ന്ദ​ഘോ​ഷ് വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച​ത്. 1920ക​ളാ​കു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും മി​ക്ക ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഭാ​ഷ​ക​ളി​ലേ​ക്കും വ​ന്ദേ​മാ​ത​രം മൊ​ഴി​മാ​റ്റം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ക​ന്ന​ട (1897), മ​റാ​ത്തി (1897), ഗു​ജ​റാ​ത്തി (1901), ത​മി​ഴ് (1905), ഹി​ന്ദി (1906), തെ​ലു​ഗു (1907), മ​ല​യാ​ളം (1909) എ​ന്നീ ഭാ​ഷ​ക​ളി​ൽ വ​ന്ദേ​മാ​ത​രം മൊ​ഴി​മാ​റ്റി. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ സ​മ്മേ​ള​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ ദേ​ശീ​യ​ഗാ​നം എ​ന്ന മ​ട്ടി​ൽ വ​ന്ദേ​മാ​ത​രം പാ​ടു​ക പ​തി​വാ​യി​രു​ന്നു.

1930ക​ളി​ൽ വ​ന്ദേ​മാ​ത​ര​ത്തി​​ന്റെ മു​സ്​​ലിം വി​രു​ദ്ധ​ത​ക്കും സ​വ​ർ​ണ​മ​താ​ത്മ​ക​ത​ക്കു​മെ​തി​രെ വ്യാ​പ​ക വി​മ​ർ​ശ​ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി. വ​ന്ദേ​മാ​ത​ര​ത്തി​നെ​തി​രാ​യ വി​മ​ർ​ശ​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച് 1947ൽ ​ഗാ​ന്ധി പ​റ​ഞ്ഞു: ‘‘വ​ന്ദേ​മാ​ത​രം ഒ​രു മ​ത​പ്പാ​ട്ട​ല്ല. അ​ത് ശു​ദ്ധ​മാ​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ഗാ​ന​മാ​ണ്... അ​ത് മു​സ്‍ലിം​ക​ളെ നി​ന്ദി​ക്കാ​നു​ള്ള ഒ​രു പാ​ട്ടു​മ​ല്ല’’.16 മ​ത​മൈ​ത്രിവാ​ദി​യാ​യ ഗാ​ന്ധി ഇ​തേ പ്രാ​ർ​ഥ​നായോ​ഗ​ത്തി​ൽ ഇ​ങ്ങ​നെ​യും പ്ര​സം​ഗി​ച്ചു. ‘‘അ​ല്ലാ​ഹു അ​ക്ബ​ർ എ​ന്ന വി​ളി ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​ക്കി​യ​ത് വ​ള​രെ നി​ഷേ​ധാ​ത്മ​ക​മാ​യ അ​ർ​ഥ​മാ​ണ്. അ​ത് മി​ക്ക​പ്പോ​ഴും ഹി​ന്ദു​ക്ക​ളെ ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി. കാ​ര​ണം, അ​ല്ലാ​ഹു അ​ക്ബ​ർ വി​ളി​ക​ളു​മാ​യി പ​ള്ളി​ക​ളി​ൽ​നി​ന്നി​റ​ങ്ങി​വ​രു​ന്ന മു​സ്‍ലിം​ക​ൾ, ഹി​ന്ദു​ക്ക​ൾ​ക്കെ​തി​രെ അ​ക്ര​മ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്നു.’’17

1937ൽ ​നെ​ഹ്റു​വി​​ന്റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ഒ​രു ക​മ്മി​റ്റി എ​തി​ർ​പ്പി​നി​ട​യാ​ക്കു​ന്ന ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ ഒ​ഴി​വാ​ക്കി വ​ന്ദേ​മാ​ത​രം പ​രി​ഷ്ക​രി​ക്കാ​ൻ തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന വ​ന്ദേ​മാ​ത​ര​ത്തെ ‘ദേ​ശീ​യ​പാ​ട്ടാ’യും (na​tion​a​l song)​ ‘ജ​ന​ഗ​ണ​മ​ന’​യെ ‘ദേ​ശീ​യ​ഗാ​ന’​മാ​യും നി​ർ​വ​ചി​ക്കു​ന്നു. പാ​ട്ടും ഗാ​ന​വും ത​മ്മി​ലു​ള്ള വ്യ​ത്യാ​സം പ​ക്ഷേ, ആ​ർ​ക്കു​മ​റി​യി​ല്ല. 1949 സെ​പ്റ്റം​ബ​ർ 17, 18 തീ​യ​തി​ക​ളി​ലാ​ണ് പു​തു​താ​യി പി​റ​ന്ന രാ​ജ്യ​ത്തി​​ന്റെ പേ​രി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ച​ർ​ച്ച ന​ട​ന്ന​ത്. അം​േ​ബ​ദ്ക​ർ അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ച ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ക​ര​ടി​ൽ ‘In​d​i​a S​h​a​l​l b​e a un​ion of ​S​ta​tes’ എ​ന്നാ​ണ് എ​ഴു​തി​യി​രു​ന്ന​ത്. ‘ഇ​ന്ത്യ’ എ​ന്ന പേ​ര് വൈ​ദേ​ശി​ക​വും മ​തേ​ത​ര​വു​മാ​ണെ​ന്ന് വ​ലി​യ വി​മ​ർ​ശ​ന​ങ്ങ​ൾ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന നി​ർ​മാ​ണസ​ഭ​യി​ൽ ഉ​യ​ർ​ന്നു. ഈ ​ദേ​ശ​ത്തി​​ന്റെ ‘പൈ​തൃ​ക–​സം​സ്​​കാ​ര’​ത്തെ പ്ര​തി​ഫ​ലി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പേ​ര് വേ​ണ​മെ​ന്നു ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം സ​വ​ർ​ണ പ്ര​തി​നി​ധി​ക​ളും വാ​ദി​ച്ചു. ജം​ബു​ദ്വീ​പ്, ആ​ര്യാ​വ​ർ​ത്തം, ഭാ​ര​ത​വ​ർ​ഷം, ഹി​ന്ദു​സ്​​ഥാ​ൻ എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ പ​ല പേ​രു​ക​ളും നി​ർ​ദേ​ശി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ‘ഇ​ന്ത്യ’ എ​ന്ന പേ​ര് ഒ​ഴി​വാ​ക്കി​യാ​ൽ രാ​ജി​വെ​ക്കു​മെ​ന്ന് അം​േ​ബ​ദ്ക​ർ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. ഒ​ടു​വി​ൽ, നെ​ഹ്റു​വി​​ന്റെ ഇ​ട​നി​ല​യി​ൽ, ‘India, that is Bharat...’ എ​ന്നാ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന പ്രാ​ദേ​ശി​ക ഭാ​ഷ​ക​ളി​ലേ​ക്കു മൊ​ഴി​മാ​റ്റു​മ്പോ​ൾ, ‘ഭാ​ര​തം’ ആ​ദ്യം ചേ​ർ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു.18 മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ൽ, ‘‘ഭാ​ര​തം എ​ന്ന ഇ​ന്ത്യ...’’ എ​ന്നാ​ണ് മൊ​ഴി​മാ​റ്റി​യ​ത്.

19ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​​ന്റെ അ​വ​സാ​ന​ത്തി​ൽ ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ സ​വ​ർ​ണ ഭാ​വ​ന​യി​ൽ, ഇ​ന്ത്യ ഒ​രു ‘സ്​​ഥ​ല-കാ​ല​രൂ​പ​ക’മാ​യി (chronotope) രൂ​പ​പ്പെ​ട്ട​ത് എ​ന്തു​കൊ​ണ്ട്? ‘േക്രാ​ണോ​ടോ​പ്പി’​​ന്റെ വാ​തി​ലു​ക​ളി​ലൂ​ടെ മാ​ത്ര​മേ, വാ​ക്കി​നും വാ​ച​ക​ത്തി​നും അ​ർ​ഥ​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ലേ​ക്കു ക​ട​ക്കാ​നാ​വൂ എ​ന്ന് മി​ഖാ​യേ​ൽ ബ​ക്തി​ൻ പ​റ​യു​ന്നു.19

സ്​​ഥ​ല-കാ​ല​ ഗ​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ​ര​സ്​​പ​രപൂ​രി​ത​വും പ​ര​സ്​​പ​ര ബ​ന്ധി​ത​വു​മാ​യ രൂ​പ​വ​ത്ക​ര​ണ​ത്തെ​യാ​ണ് േക്രാ​ണോ​ടോ​പ് പ​ഠ​ന​വി​ധേ​യ​മാ​ക്കു​ന്ന​ത്. 19ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​​ന്റെ അ​വ​സാ​ന ദ​ശ​ക​ങ്ങ​ളി​ൽ ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​ക​ാർ ന​ട​ത്തി​യ ഭൂ​സ​ർ​വേ –ഭൂ​പ​ട വി​ജ്ഞാ​ന​ത്തെ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട്, ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ സ​വ​ർ​ണ​ർ ഇ​ന്ത്യ​യെ​ന്ന ഭൂ​ദേ​ശ​ത്തെ ‘ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വ്’ എ​ന്ന േക്രാ​ണോ​ടോ​പ്പാ​ക്കി മാ​റ്റി. േക്രാ​ണോ​ടോ​പ് അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യി ഒ​രു മ​തേ​ത​ര സ​ങ്ക​ൽ​പ​മാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, ‘മാ​താ​വ്’ എ​ന്ന വി​ശേ​ഷ​ണം അ​തി​നെ ദൈ​വി​ക​വ​ത്ക​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ് ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. അ​ങ്ങ​നെ ഒ​രു ഭൂ​പ്ര​ദേ​ശം ഒ​രു ‘ദൈ​വി​ക േക്രാ​ണോ​ടോ​പ്’ (sa​cr​e​d c​hronotop​e) ആ​യി മാ​റു​ന്നു. ഭാ​ര​ത മാ​താ​വി​​ന്റെ രൂ​പ​വ​ത്ക​ര​ണ ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​യി​ലു​ണ്ടാ​യ പ​ത്ര​മാ​സി​ക​ക​ളു​ടെ പേ​രു​ക​ൾ ശ്ര​ദ്ധേ​യ​മാ​ണ്. ഭാ​ര​ത് ബ​ന്ധു, ഭാ​ര​ത് ജീ​വ​ൻ, ആ​ര്യ​ദ​ർ​പ്പ​ൺ, ഭാ​ര​ത് ദീ​പ​ക്, ആ​ര്യ​പ​ത്രി​ക, ഭാ​ര​ത് ദു​ർ​ദ​ശ, ഭാ​ര​ത് ജ​ന​നി, ആ​ര്യ​കീ​ർ​ത്തി എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ പോ​കു​ന്നു ആ ​പേ​രു​ക​ൾ. 1870ൽ ​ഹേ​മ​ച​ന്ദ്ര ബാ​ന​ർ​ജി ര​ചി​ച്ച ‘ഭാ​ര​ത​സം​ഗീ​തം’, വ​ന്ദേ​മാ​ത​ര​ത്തി​​ന്റെ മു​ൻ​ഗാ​മി​യാ​ണ്.

ബി​പി​ൻ ച​ന്ദ്ര​പാ​ൽ എ​ഴു​തു​ന്നൂ: ‘‘ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ച​രി​ത്രം ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​​ന്റെ ച​രി​ത്ര​മാ​ണ്. ന​മ്മു​ടെ ത​ത്ത്വ​ചി​ന്ത മാ​താ​വി​​ന്റെ വെ​ളി​പാ​ടു​ക​ളാ​ണ്...’’20

ഈ ​ആ​ര്യ​വം​ശ​മാ​താ​വ്, ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ അ​വ​ർ​ണ മു​സ്​​ലിം ജ​ന​ത​യു​ടെ മാ​താ​വ​ല്ല. ഇ​ന്ത്യ​ൻ ജ​ന​ത​യെ ജാ​തി​യു​ടെ കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​ത്തി​ല​ട​ച്ച ആ​ര്യ​ൻ ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര കൊ​ളോ​ണി​യ​ലി​സ്റ്റു​ക​ളു​ടെ മാ​താ​വ്, ഒ​രു, ‘ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ മാ​താ​വ്’ മാ​ത്ര​മാ​ണ്. ആ​ത്മാ​ഭി​മാ​ന​മു​ള്ള ഏ​തെ​ങ്കി​ലു​മൊ​രു ജ​ന​ത​ക്ക് ഒ​രു ‘കൊ​ളോ​ണി​യ​ല​മ്മ’​യെ പൂ​ജി​ക്കാ​നാ​വു​മോ? ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര ശ​ത്രു​വാ​യ ആ​ര്യ –സ​വ​ർ​ണ​രെ​പ്പോ​ലെ, ഈ ​കൊ​ളോ​ണി​യ​ല​മ്മ​യെ​യും അ​വ​ർ​ണ മു​സ്​​ലിം ഭാ​വ​ന​യി​ൽ​നി​ന്നു പു​റ​ത്താ​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണ്.

പു​രു​ഷ ആ​ധി​പ​ത്യം, സ​തി, ശൈ​ശ​വ​ വി​വാ​ഹം, വി​ധ​വാ പു​ന​ർ​വി​വാ​ഹം എ​ന്നി​വ​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് സ​വ​ർ​ണ​ർ​ക്കി​ട​യി​ലു​ണ്ടാ​യ ത​ർ​ക്ക​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും പ​രി​ഷ്ക​ര​ണ സം​രം​ഭ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തി​ലാ​ണ് ഭാ​ര​ത​മാ​താ സ​ങ്ക​ൽ​പം ആ​വി​ർ​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ സ​വ​ർ​ണ പു​രു​ഷ​ന്മാ​ർ ‘പ​രി​ശു​ദ്ധ​യും പ​തി​വ്ര​ത​യു​മാ​യ ഒ​രു ഹി​ന്ദു ഭാ​ര്യ’​യെ ഭാ​വ​നചെ​യ്യു​ക​യും അ​വ​ളു​ടെ ‘ചാ​രി​ത്യ്ര​ശു​ദ്ധി’​യെ കൊ​ളോ​ണി​യ​ലി​സ​ത്തി​ന് അ​പ്ര​വേ​ശ്യ​മാ​യ ഒ​രി​ട​മാ​യി വാ​ഴ്ത്തു​ക​യും​ചെ​യ്തു.21

സ്​​ത്രീ​യെ ‘ദേ​ശ’​മാ​യും ‘മാ​താ​വാ’​യും കാ​ണു​ന്ന ഭാ​വ​ന, ഫ​ല​ത്തി​ൽ മ​തേ​ത​ര​മാ​യ ദേ​ശ​ഭാ​വ​ന​ക​ളെ അ​സാ​ധ്യ​മാ​ക്കി. ദേ​ശം എ​ന്ന​ത് മ​ക്ക​ൾ​ക്ക് ദ​ർ​ശ​നം ന​ൽ​കു​ന്ന ഒ​രു പ​വി​ത്ര മാ​താ​വാ​യി രൂ​പാ​ന്ത​ര​പ്പെ​ട്ടു എ​ന്ന​താ​ണ് ‘ഭാ​ര​ത​മാ​താ’ സ​ങ്ക​ൽ​പ​ത്തി​​ന്റെ വൈ​കാ​രി​ക പ്ര​ഭാ​വ​മെ​ന്ന് ഡി​യാ​ൻ എ​ക് പ​റ​യു​ന്നു.22 അ​തോ​ടെ, ദേ​ശീ​യ പ്ര​സ്​​ഥാ​നം ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വി​നു വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള ഒ​രു ‘വി​ശു​ദ്ധ​യു​ദ്ധ’​മാ​യി മാ​റി. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് നി​യ​മ​ങ്ങ​ൾ സ​വ​ർ​ണ​രു​ടെ ആ​ന്ത​രി​ക –കു​ടും​ബ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലേ​ക്കു പ്ര​വേ​ശി​ച്ച​താ​ണ് ഏ​റ്റ​വും പ്ര​കോ​പ​ന​പ​ര​മാ​യ​ത്. സ്​​ത്രീവി​രു​ദ്ധ​വും അ​ന്ധ​വി​ശ്വാ​സ ജ​ടി​ല​വും അ​വ​ർ​ണ​വി​രു​ദ്ധ​വു​മാ​യ ഈ ​സ​വ​ർ​ണ കു​ടും​ബ മ​ണ്ഡ​ല​ത്തെ ദേ​ശീ​യ​ത​യു​ടെ ‘ആ​ന്ത​രി​ക​മ​ണ്ഡ​ല’മെ​ന്നാ​ണ് (inner domain) പാ​ർ​ഥ ചാ​റ്റ​ർ​ജി ആ​ദ​ർ​ശ​വ​ത്ക​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ‘കു​ടും​ബ​മ​ണ്ഡ​ല​മാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഇ​ന്ത്യ’, ‘കു​ടും​ബ​മാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഇ​ന്ത്യ’ തു​ട​ങ്ങി​യ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ൾ അ​ക്കാ​ല​ത്ത് സ​വ​ർ​ണ​ർ​ക്കി​ട​യി​ൽ പ്ര​ച​രി​ച്ചി​രു​ന്നു.23

1880ലെ ​വി​വാ​ഹ​മോ​ച​ന നി​യ​മം, 1893ലെ ​വി​വാ​ഹ​പ്രാ​യം 12 ആ​യി ഉ​യ​ർ​ത്തി​യ നി​യ​മം തു​ട​ങ്ങി​യ​വ സ​വ​ർ​ണ പു​രു​ഷ​​ന്റെ സാ​മ്രാ​ജ്യ​മാ​യ കു​ടും​ബം ശി​ഥി​ലമാ​കു​മെ​ന്നും അ​ടി​മ​ക​ളാ​യ സ്​​ത്രീ​ക​ളി​ൽ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ ചി​ന്ത ഉ​ദി​ക്കു​മെ​ന്നു​മു​ള്ള അ​ഗാ​ധ ഭ​യം അ​വ​രെ വേ​ട്ട​യാ​ടി. ഭാ​ര്യ​യു​ടെ നി​രു​പാ​ധി​ക പാ​തി​വ്ര​ത്യം, ശി​ശു​വ​ധു, സ​തി, വി​ധ​വ​യു​ടെ ആ​ജീ​വാ​ന​ന്ദ വൈ​ധ​വ്യം തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​യാ​യി​രു​ന്നു സ​വ​ർ​ണ പു​രു​ഷാ​ധി​ക്യ​ത്തി​ന്റെ നെ​ടും​തൂ​ണു​ക​ൾ. ഭ​ർ​ത്താ​വി​​ന്റെ ചി​ത​യി​ൽ ജീ​വ​നോ​ടെ ദ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സ​തീ​ദേ​വി​മാ​രി​ൽ​നി​ന്നു​യ​രു​ന്ന തീ​ഗോ​ള​ങ്ങ​ളും അ​മ​രു​ന്ന നി​ല​വി​ളി​യും സ​വ​ർ​ണ പു​രു​ഷാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​​ന്റെ അ​ഭി​മാ​ന മ​കു​ട​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. സ​വ​ർ​ണ പു​രു​ഷാ​ഭി​മാ​ന​ത്തി​​ന്റെ​യും സ്​​ത്രീ അ​ടി​മ​ത്ത​ത്തി​​ന്റെ​യും സം​സ്​​കാ​ര ശൂ​ന്യ​ത​ക​ളി​ലാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ ദേ​ശീ​യ പ്ര​സ്​​ഥാ​നം കെ​ട്ടി ഉ​യ​ർ​ത്തി​യ​ത്. സ്​​ത്രീ​യു​ടെ ലൈം​ഗി​കാ​ടി​മ​ത്ത​വും അ​വ​ർ​ണ​രു​ടെ അ​ദൃ​ശ്യ​ത​യു​മാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ ദേ​ശീ​യ​ത​യു​ടെ മു​ഖ​മു​ദ്ര​ക​ൾ.

ശി​ശു​പ്രാ​യ​ത്തി​ൽ വി​വാ​ഹി​ത​യാ​യ രു​ക്മാ​ബാ​യി ന​ട​ത്തി​യ വി​വാ​ഹ​മോ​ച​ന പോ​രാ​ട്ട​വും ഭ​ർ​ത്താ​വി​​ന്റെ ബ​ലാ​ത്സം​ഗ​ത്തി​ൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട ഫു​ൽ​മ​ണി എ​ന്ന ബാ​ലി​ക​യു​ടെ ദു​ര​ന്ത​ക​ഥ​യും സ​വ​ർ​ണ പു​രു​ഷ​ന്മാ​രെ വ​ലി​യ അ​ര​ക്ഷി​ത​ത്വ​ത്തി​ലാ​ക്കി.

1894ൽ ​ഒ​രു സ്​​ത്രീ​പ​ക്ഷ മാ​സി​ക എ​ഴു​തി:

‘‘ഹേ, ​ആ​ണു​ങ്ങ​ളെ, ഈ ​നാ​ട്ടി​ലെ നി​സ്സ​ഹാ​യ​ക​ളാ​യ സ്​​ത്രീ​ക​ളോ​ട് നി​ങ്ങ​ൾ കൊ​ടും​പാ​ത​കം ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​ന്നു. ആ ​ഒ​റ്റ കാ​ര​ണ​ത്താ​ൽ, ജ​നി​ച്ച നാ​ട്ടി​ൽ എ​െ​ന്ന​ന്നേ​ക്കും നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് പ്ര​വാ​സി​ക​ളാ​യി ക​ഴി​യേ​ണ്ടി​വ​രും.’’24

1884ൽ ​രു​ക്മാ​ഭാ​യി കി​ഴ​വ​നും രോ​ഗി​യു​മാ​യ ഭ​ർ​ത്താ​വി​ൽ​നി​ന്ന് മോ​ച​ന​മാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട് കോ​ട​തി​യി​ലെ​ത്തി. ഇ​ത് വ​ലി​യ വാ​ർ​ത്താ പ്ര​ചാ​രം നേ​ടു​ക​യും​ചെ​യ്തു. സ​വ​ർ​ണ പു​രു​ഷ ദേ​ശീ​യവാ​ദി​ക​ൾ രു​ക്മാ​ഭാ​യി​യെ ശൂ​ർ​പ്പ​ണ​ഖയെ​ന്നാ​ണ് ആ​ക്ഷേ​പി​ച്ച​ത്. കു​ലീ​ന ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​രു​ടെ നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​നു വ​രു​ന്ന ബാ​ലി​കാ ഭാ​ര്യ​മാ​രി​ൽ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വും ശി​ശു​പ്രാ​യ​ത്തി​ൽത​ന്നെ വി​ധ​വ​ക​ളാ​വു​ക പ​തി​വാ​യി​രു​ന്നു. ക​ളി​പ്രാ​യം മാ​റി​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ, ഭാ​ര​തീ​യ കു​ടും​ബ​മൂ​ല്യം വി​ധ​വ​യു​ടെ അ​ട​ഞ്ഞ ലോ​ക​ത്തി​ല​ട​ക്കും. ഈ ​സ​മ്പ്ര​ദാ​യ​ങ്ങ​ളെ പ്രാ​കൃ​ത​മെ​ന്ന് മി​ഷ​നറി​മാ​രും ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളും വി​മ​ർ​ശി​ച്ചു. വ​ൻ​തോ​തി​ൽ അ​പ​ക​ർ​ഷ​ത​യി​ലാ​ണ്ട സ​വ​ർ​ണ പു​രു​ഷ​ന്മാ​ർ ‘സ്​​നേ​ഹം’ എ​ന്ന ക​പ​ട​ന്യാ​യം​കൊ​ണ്ട്, അ​ത് മ​റി​ക​ട​ക്കാ​നു​ള്ള ശ്ര​മ​മാ​രം​ഭി​ച്ചു. ‘സ്​​നേ​ഹ’​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ൽ എ​ത്ര കി​ഴ​വ​നാ​യ ഭ​ർ​ത്താ​വു​മാ​യി ഏ​തു ശി​ശു ഭാ​ര്യ​ക്കും ലൈം​ഗി​ക ബ​ന്ധ​മാ​കാ​മെ​ന്ന വാ​ദം അ​ക്കാ​ല​ത്ത് ശ​ക്ത​മാ​യി.

1889ൽ 29​കാ​ര​നാ​യ ഹാ​രി മെ​യ്തി​ക്ക് നി​ർ​ബ​ന്ധ​പൂ​ർ​വം ക​ല്യാ​ണം ക​ഴി​ച്ചു കൊ​ടു​ത്ത​പ്പോ​ൾ, ഫു​ൽ​മ​ണി​ക്ക് വ​യ​സ്സ് 10, ക​ളി​ച്ചു ര​സി​ച്ചു ന​ട​ക്കേ​ണ്ട പ്രാ​യം! ലൈം​ഗി​കബ​ന്ധ​ത്തി​​ന്റെ ഫ​ല​മാ​യി ഫു​ൽ​മ​ണി കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടു. അ​ന്ന് വി​വാ​ഹ​പ്രാ​യം 10 വ​യ​സ്സാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​നാ​ൽ, ഭ​ർ​ത്താ​വി​നെ​തി​രെ ബ​ലാ​ത്സം​ഗ​കു​റ്റം ചു​മ​ത്താ​നാ​വി​ല്ല. പ​ക്ഷേ, പ്ര​തി​ഷേ​ധ കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റ് ആ​ഞ്ഞ​ടി​ച്ചു. അ​തി​ഭീ​ക​ര​വും ക്രൂ​ര​വു​മാ​യ സ​വ​ർ​ണ സ്​​ത്രീ-പു​രു​ഷ ബ​ന്ധ​ത്തെ​കു​റി​ച്ച് മി​ഷ​നറി​മാ​രും ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളും മാ​ത്ര​മ​ല്ല, സ​വ​ർ​ണ സ്​​ത്രീ​ക​ളും വ​ലി​യ വി​മ​ർ​ശ​ന​ങ്ങ​ളു​യ​ർ​ത്തി. ഈ ​വി​മ​ർ​ശ​ന​ങ്ങ​ളെ മ​റ​യ്ക്കാ​ൻ, സ​വ​ർ​ണ പു​രു​ഷ​ന്മാ​ർ, വാ​ത്സ​ല്യ ത്യാ​ഗ​നി​ർ​ഭ​ര​മാ​യ ‘മാ​തൃ-പു​ത്ര ബ​ന്ധ’​ത്തി​​ന്റെ പു​തി​യൊ​രു വ്യ​വ​ഹാ​രം സൃ​ഷ്​​ടി​ച്ചു. എ​ന്നാ​ൽ, സ​വ​ർ​ണ കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ ജീ​വ​നു​ള്ള അ​മ്മ​യാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, ഈ ​മാ​താ​വ്. ദു​ർ​ഗ​യും കാ​ളി​യും പ​ര​മേ​ശ്വ​രി​യു​മൊ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​മാ​താ​വ്.25

ഈ ​ദേ​വീ​മാ​താ​വി​നെ കു​ടും​ബ​ത്തി​​ന്റെ ആ​ന്ത​രി​ക​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് സ​വ​ർ​ണ​രു​ടെ ദേ​ശ–​സ്​​ഥ​ല​ത്തേ​ക്ക് പു​ന​ര​ധി​വ​സി​പ്പി​ക്കു​ക​യും​ചെ​യ്തു. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ഭാ​ര​ത​മാ​താ​വും ഭാ​ര​താം​ബ​യു​മു​ണ്ടാ​യ​ത്. ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ സ​വ​ർ​ണ പു​രു​ഷാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​​ന്റെ സം​ഹാ​ര രു​ദ്ര​മാ​യ മൂ​ർ​ത്തീ​രൂ​പം മാ​ത്ര​മാ​ണ് ഈ ​ഭാ​ര​താം​ബ. അ​ത്, അ​വ​ർ​ണ മു​സ്​​ലിം ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ ജ​ന​ത​ക്ക് മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ആ​ധു​നി​ക –മ​തേ​ത​ര ഇ​ന്ത്യ​ക്കുത​ന്നെ​യും അ​പ​മാ​ന​മാ​ണ്.

---------------------------------

സൂ​ചി​ക:

1. M.F. Hussain, quoted in Yasodhara Dalmia, The Making of Modern Art: The progressives. (2001) p. 105

2. Indira Chowdhuri, The Frail Hero and Virile History: Gender and the Politics of Culture in Colonial Bengal (1998). p. 96-99

3. Bipin Chandra Pal, The soul of India, (1911) pp. 187-189

4. Ranajit Guha, ‘Indian Historiography of India’, in Dominance without Hegemony (pp. 180-183)

5. Quoted in Partha Chatterjee, Nation and its fragments, p. 78

6. Syed Muzafer Ali, The Geography of the Puranas (Delhi, People's Publishing House, 1966), p. 109

7. Susan Gole, Early Maps of India. Delhi, 1976): Susan Gole, A series of Early printed Maps of India in Fascimile. (Delhi: 1980)

8. Susan Gole, Indian Maps and Plans from the earliest times to the Advent of European Surveys. (Delhi. 1989). pp. 26-28

9. Nicos Poulantzas, State, Power and Socialism, (Radical Thinkers, 2014). p. 104

10. Bipin Chandrapal. The Soul of India. (p.70).

11. Bipin Chandra Pal, The Soul of India p. 47

12. Sister Nivedita, ‘The spirit of the Motherland’, quoted in Yasodhara Dalmia, ibid, p. 105

13. Nagendranath sen Gupta. Repentant Revolutionary: Autobiography of Nagendranath Sen Gupta. (Aurangabad, 1974). p. 2814.

ബ​ങ്കിം ച​ന്ദ്ര ചാ​റ്റ​ർ​ജി, ആ​ന​ന്ദ​മ​ഠം, വി​വ​ർ​ത്ത​നം: ലീ​ല സ​ർ​ക്കാ​ർ, ഗ്രീ​ൻ ബു​ക്സ്, 2019, p. 84–85

15. ആ​ന​ന്ദ​മ​ഠം, p. 120

16. Gandhi's speech at Prayer meeting in Calcutta, 23 August 1947. (CWMG, Vol. 69, p.80

17. Gandhi, CWMG, Vol. 69, p.80

18. Constituent Assembly Debates, Vol. 9, no. 38, September 17 and 18, 1949). p. 1674

19. Mikhael Bakhtin, The Dialogic Imagination. 1937

20. Bipin Chandra Pal. The Soul of India

21. Tanika Sakrar Hindu wife, Hindu Nation: Community, religion, and cultural nationalism. (New Delhi, Permanent Black, 2001), p.51

22. Dian Eck, Darsan: Seeing the Divine Image in India. (New York: Columbia Uni. Press - 1998.

23. Tanika Sarkar, ibid. p.36

24. Tarika Sarkar, ibid, p.46

25. Luisa Accati, The Larceny of Desire: The Madonna in Seventeenth century Catholic Europe in Obelkevich Roper and Samuel (eds.) Disciplines of faith: studies in Religion. Politics and Patriarchy (London. 1987.)